Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulaması
Giriş
Kendi kendine yetemeyen bireylerin başında çocuklar gelmektedir. Öyle ki belli bir yaşa kadar ebeveyni olmadan veya yardım almadan bir bebeğin veya çocuğun hayatta kalabilmesi mümkün değildir. Bu denli dezavantajlı bir grup ile çalışmak son derece önemli ve hassas bir konudur.
Vakanın Oluşması
Çocuklara yönelik sosyal hizmet uygulamasının yapılabilmesi için öncelikle vaka olarak adlandırdığımız sürecin tarafımıza ulaşması veya tarafımızca bir sürecin vaka olarak tanımlanması gerekmektedir. Vakanın oluşumu, çocuğa uygulayacağımız sosyal hizmet müdahalesini belirleyeceği için oldukça önem arz etmektedir. Bu bağlamda vakanın geliş kanallarını; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve diğer müracaat kanalları (Mahalle muhtarları, basın ve yayın organları, diğer ihbarlar) olarak sıralayabiliriz.
Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuk Tanımına Uymayan Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulaması
Sosyal hizmet uygulamaları denildiğinde akla koruma ve bakım altına alınan çocukların kaldıkları yuvalar, koruyucu aile veya evlat edinme hizmetleri gelmektedir. Ancak sosyal hizmet merkezi müdürlüğüne gelen vakaların büyük çoğunluğu koruyucu ve destekleyici hizmet modelleri kapsamında yürütülmektedir. Yapılan müracaatların büyük çoğunluğu bu kapsamda değerlendirilmekte, küçük bir oranda çocuklar koruma ve bakım altına alınmaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının politikası da bu yöndedir. Çocuklar son çare olarak koruma ve bakım altına alınmaktadır. Korunmaya ihtiyacı olmayan çocuklara yönelik sosyal hizmet uygulamaları; sosyal ve ekonomik destek, danışmanlık tedbiri, eğitim tedbiri, sağlık tedbiri ve barınma tedbiridir.
Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulaması
Meslek elemanınca yapılan sosyal inceleme sonrasında bir çocuk hakkında bakım tedbiri talep edilmesi; çocuğun kurum bakımına alınması, evlat edindirme hizmet modelinden veya koruyucu aile hizmet modelinden yararlandırılması anlamına gelmektedir. Hakkında bakım tedbiri alınan çocuklara uygulanacak sosyal hizmet uygulaması çocuğun yaş, cinsiyet, engel durumu, bakım tedbiri alınmasını gerektirecek hâller göz önünde bulundurularak değerlendirilmekte ve bu kapsamda uygun sosyal hizmet uygulaması belirlenmektedir. Korunmaya ihtiyacı olan çocuklara yönelik gerçekleştirilen sosyal hizmet uygulamaları aile odaklı sosyal hizmet uygulamaları ve kurum bakımı sosyal hizmet uygulamaları olmak üzere iki başlık altında toplanır. Söz konusu uygulamalar aşağıdaki gibidir:
- Evlat edinme (Aile odaklı sosyal hizmet uygulaması),
- Koruyucu aile (Aile odaklı sosyal hizmet uygulaması),
- Çocuk Koruma İlk Kabul ve Değerlendirme Birimi (ÇOKİM) (Kuruluş bakımı),
- Çocuk Evleri Sitesi (ÇES) (Kuruluş bakımı),
- Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi (ÇEKOM) (Kuruluş bakımı),
- Çocuk destek merkezleri (ÇODEM) (Kuruluş bakımı).
Kurum Bakımı Sonrası Sosyal Hizmet Uygulaması
Toplum içerisinde çeşitli nedenlerle koruma ve bakım altına alınan çocukların 18 yaşlarına gelmeleri ile birlikte haklarında alınan koruma kararlarının kaldırılarak kuruluş hizmetinin sonlandırıldığı ve çocuğun sokağa bırakıldığına dair bir inanç bulunmaktadır. Oysaki artık bir yetişkin olan bireye yönelik sosyal hizmet uygulamaları devam etmektedir. Kurum bakımı sonrası uygulanan sosyal hizmet uygulamaları; yıllık değerlendirme, Form A Belgesi düzenlenmesi, çeyiz yardımı ve 6c kapsamındaki yardımlar olarak sıralanabilir.