Sosyal Hizmet Uygulamasında Beceri Temeli

Sosyal hizmet uygulamasının yapı taşlarının ikinci unsuru beceri temelidir. Bireyle, grupla, aileyle, örgütle, kurumla ve toplulukla uygulamada bulunan sosyal hizmet uzmanlarının çeşitli becerilere sahip olması beklenir. Sosyal hizmet uzmanları bu becerileri çerçevesinde modifiye edilen rollerini de uygulamada kullanır. Sosyal hizmet uygulamasının beceri temeli ve sosyal hizmet uzmanın rolleri geçmişten günümüze kadar farklı sosyal sorunlar, sosyal normlar, hukuki yaptırımlar, tarihsel gelenekler ve politikalar dikkate alınarak şekillenmiş ve sosyal hizmet uygulamasına sorumluluklar yüklemiştir.

Doğrudan ve Dolaylı Uygulama, Müdahale Repertuarı ve Sosyal Hizmet Uygulamasında Uzmanın Yetkinliği

Doğrudan uygulama uluslararası sosyal hizmet literatüründe direct practice olarak kavramsallaştırılmıştır. Doğrudan uygulamanın karşıtı olan dolaylı uygulama ise indirect practice şeklinde bilinir. Doğrudan uygulama klinik odaklı çalışma stratejileri ve becerileri geliştirirken dolaylı uygulama çevre, kuruluşlar ve toplumla çalışmayı ele alır; sosyopolitik bir bağlam sergiler. Bazen genelci sosyal hizmet uygulamasında doğrudan uygulamayı müracaatçı ile doğrudan tedavi (Direct treatment: Work with the client), dolaylı uygulamayı da müracaatçının çevresi ile dolaylı tedavi (Indirect treatment: Work with the client’s environment) şeklinde ele alan iki ana eylem alanımızın olduğunu da unutmamak gerekir. Öte yandan sosyal hizmet uygulamasında müracaatçının sosyal işlevsizlik sorunlarına yanıt vermek üzere bilgi, beceri ve değerlerin bir arada sunulmasını nitelendirmek için müdahale repertuarı kavramı kullanılır. Aslında müdahale repertuarı; teknik, yöntem ve uygulama becerilerinden oluşan yekpare bir algılamadır. Yetkinlik, sosyal hizmet uzmanlarının rollerini bir ya da daha fazla boyutuyla yerine getirmek demektir.

Genelci Sosyal Hizmet Uygulama Becerileri

Sosyal hizmet uygulama becerileri eğitimle öğrenilen, deneyimle geliştirilen ve tekrar ettikçe güçlenen yapıdadır. Bu nedenle sosyal hizmet uygulama becerilerini; temel beceriler, orta düzey beceriler, ileri düzey beceriler olarak sınıflandırabileceğimiz gibi doğrudan ve dolaylı uygulama becerileri şeklinde de ele alabiliriz. İlaveten, tarihsel olarak sosyal hizmet uygulama becerilerini üç ana kategoriye (mikro/mezzo/makro düzey uygulama becerileri) de ayırabiliriz. Bütün bu çabaların aksine, genelci sosyal hizmet uygulama becerilerini sınıflandırmak ya da müdahale düzeyi ne olursa olsun açıklamak yerine, müracaatçılarla temasın ve onların sorunlarının çözümünün temel olduğunu unutmamak gerekir.

Sosyal Hizmet Uzmanının Uygulamadaki Rolleri

Bireyler, aileler, gruplar, örgütler, topluluklar ve toplum ile çalışırken sosyal hizmet uzmanının çeşitli becerilerinden yardım alarak birtakım rolleri yerine getirmesi beklenir. Bu rollerden bazıları şunlardır: Aracı rolü, savunucu rol,; eğitici/eğitimci rolü, danışman/klinisyen rol,; vaka yöneticisi rolü, iş yükü yöneticisi rolü, süpervizör rolü, koordinatör ve yönetici rolü, kolaylaştırıcı ve güçlendirici rolü, aktivist rolü, arabulucu rolü, araştırmacı rolü; öncü, sözcü ve profesyonel rolüdür. Son olarak genelci sosyal hizmet uzmanları için uygulamada değişimin katalizörleri olduklarını ifade etmek yanlış olmayacaktır.

Genelci Sosyal Hizmet Uygulamasının Esasları ve Amaçları

Genelci uygulamanın ana esası; insanlarla çalışılırken sosyal hizmet uzmanının uygun bilgi, beceri ve değerler, hatta teknikler kullanarak çeşitli düzeylerdeki sorun sahiplerinin kendi kaderlerini, geleceklerini belirlemelerine yardımcı olacak müdahalelerde bulunmaktır. Genelci sosyal hizmet uygulaması, sosyal politikaları geliştirmeli ve iyileştirmelidir. İnsan ve toplumun refahını/iyilik hâlini düşünmelidir.