Sosyal Hizmet Uygulamasında Bilgi Temeli

Sosyal hizmet uygulamasının bilgi, beceri ve değer üçlüsü şeklinde yapı taşları bulunur. Bu yapı taşlarının ilki bilgi temelidir. Sosyal hizmet uygulaması pek çok yetkinliği gerektiren eylemler topluluğudur. O halde, sosyal hizmet uygulamalarında geniş bir bilgi temeli boyutuna ve kayda değer ölçüde entelektüel birikime ihtiyaç duyulduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Mesleğin Bilgisi, Uygulamanın Bilgi Temeli

Meslek, bilgisini geliştirmek için sürekli çaba harcamaktadır. Sosyal çevresi dâhilinde bireylerin karmaşık görünümü bu çabayı zorlaştırsa da sosyal hizmet doğrulanmamış inançlar ve fikirlere karşın bilimsel bilgiyi daha çok savunmaktadır. Sosyal hizmet mesleğinin bilgisi; teorik bilgiye yani kurama, olgusal bilgiye yani araştırmaya, kişisel bilgiye yani uygulamaya dayanır. O halde şu sonucu rahatlıkla çıkartabiliriz: En öz ifade ile sosyal hizmet mesleğinin bilgisi genelci uygulama bilgisidir. Bunların yanı sıra sosyal hizmet uygulamasının bilgi temeli için ek bilgi kaynakları da mevcuttur. Sosyal hizmet uygulamasında ek kaynaklar şeklinde bahsettiğimiz konular; insan davranışı ve sosyal çevre bilgisi, sosyal ve ekonomik adaletin geliştirilmesi bilgisi, sosyal politika bilgisi, risk altındaki nüfus grupları bilgisi, insan farklılıkları bilgisidir.

Kuramlara Dayalı Bilgi 1/2: Bazı Uygulama Çerçeveleri ve Seçilmiş Uygulama Modelleri

Ele aldığımız çerçeve ve modeller sosyal hizmet uygulamasında en çok tercih ettiklerimizi hatırlatma niteliğinde olup uygulamanın zorluğuna ya da karmaşıklığına göre arttırılıp azaltılabilir. Bu açıklamadan hareketle en sık başvurduğumuz uygulama çerçevelerimiz; genelci yaklaşım, ekosistem yaklaşımı, sistem yaklaşımı, güçler perspektifi, etnik-duyarlı yaklaşım ve feminist yaklaşımdır. Uygulama modelleri ise davranışçı teori, bilişsel davranışçı teori, psikodinamik teori, birey-merkezli teori, yapısal model, krize müdahale modeli, görev-odaklı model, çözüm-odaklı model, aile terapileri, küçük grup teorileri, grup tedavisi yaklaşımı, program, proje geliştirme ve toplum liyezonu yaklaşımı, yerel kalkınma modeli ve sosyal planlamadır.

Olgusal Bilgi

Sosyal hizmet uygulamasında kuramlara dayalı bilgi gibi olgusal, araştırmaya dayalı bilgi de geniş bir alanı kaplar. Müracaatçı sistemleri, mevzuat, sosyal politika, hizmetler gibi pek çok konuda sosyal hizmet uygulamasına bilgi sağlar.

Kişisel Bilgi

Kişisel bilgi, sosyal hizmet uzmanlarının yaşam tecrübelerinden, müracaatçılardan ve bakım verenlerden edindiği bireysel bilgileri içerir.

Ek Kaynaklar

Sosyal çevre, insan davranışını şekillendirmede hayati rol üstlenir çünkü insan davranışı doğası itibarıyla sürekli bir değişim, hareket ve etkileşim barındırır. İnsan davranışı ve sosyal çevre bilgisi, hem insan davranışını etkileyen hem de insan davranışından etkilenen biyopsikososyal ve kültürel sistemlerin ilişkileri hakkında sosyal hizmet uygulamasına geniş bir çerçeve sunar. Sosyal hizmet uygulamaları her türlü baskı, ön yargı, ayrımcılık, sosyal ve ekonomik adaletsizlik dinamiklerine çözümler sunan profesyonel çabalardır. Sosyal hizmet uygulamaları için sosyal politika bilgisi, müracaatçılara yardım etmek amacıyla nasıl yaklaşılacağı, ne kadar para harcanacağı, nereye başvurulacağı, toplumsal iyilik hâlinin gelişimi ve yasal bağlam ile ilgilidir. Sosyal hizmet uygulaması hassas yapıdaki sosyoekonomik yoksunluk çeken insan grupları için mücadele verir. İnsan farklılıkları bilgisi, sosyal hizmet uygulamasına ihtiyaç duyan müracaatçıların birbirinden ayrı ama kendilerine has, özgün yönlerinin unutulmaması amacıyla çok önemlidir.