Ön Değerlendirme

Ön değerlendirme, bir kişinin veya durumun anlaşılması ya da bir sorunun çözülmesi ya da en aza indirilmesi için doğasını, nedenini, gelişimini ve yönünü belirleme sürecidir.

Ön değerlendirmenin, müracaatçının belirlenmesi; durum içinde müracaatçının mikro, mezzo, makro ve farklılık perspektifinden değerlendirilmesi; müracaatçının sorunları ve gereksinimleri hakkında bilgi toplanması ve müracaatçının güçlü yönlerinin vurgulanması olmak üzere kendi içinde dört alt basamağı bulunmaktadır.

Değerlendirme herhangi bir konuyu olumlu ve olumsuz tüm yönleriyle ele alma, gözden geçirme, inceleme, tartışma ve anlamlandırma sürecidir.

Değerlendirme yapabilmek için mikro, mezzo ve makro düzeylerde becerilere sahip olmak gerekir. Bunlardan ilki bireyselleştirmedir. Bu ilkenin temelini her bir sistem kendi özel koşulu içinde yap ılır ve içinde bulunulan özel koşulun anlaşılması gerekir. Bir diğer ilke katılımdır. Sosyal hizmet müdahalesinin tüm aşamalarında kat ılım olmalıdır. Diğer ilke insan gelişimidir ve insan gelişimini bilmek gerekir. Bireyin davranışlarının hangi amaca yönelik olduğunu belirlemeliyiz ve bireyin davranışlarının altında yatan nedenleri belirlemeliyiz. Son ilke sistemik etkileşimlerdir, yani sistemin içinde hangi ağ içinde yer aldığını belirlememiz gerekir.

Bireyin güçlü yönleri, baş etme mekanizmaları, ilgileri, yetenekleri, becerileri, motivasyonu, değişim kapasitesi, probleme çözüm arayıp aramadığı, zaafları, güçsüz yönlerine de dikkat edilmelidir.

Sosyal hizmet uzmanı değerlendirme sürecinde esnek olmalıdır.

Ön değerlendirmede müracaatçıyı anlamamızı sağlayan temel olarak üç aktivite gerçeklerin aslını öğrenme, anlamlarını düşünme ve yardım yöntemlerine karar verme şeklinde sıralanabilir.

Sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçılar hakkındaki diğer üç bilgi kaynağı; görüşme sürecinde müracaatçının sorulara verdiği yanıtlar, müracaatçının sözlü olmayan davranışları, müracaatçının başkalarıyla kurduğu iletişim ve etkileşimlerin gözlemlenmesi olarak sıralanabilir. Aile üyeleri, arkadaşlar ı ve diğerleri gibi dış kaynaklardan elde edilecek bilgiler ile müracaatçıya uygulanan testler ve sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyla kurduğu etkileşim de sosyal hizmet uzmanının diğer bilgi kaynağıdır.

Dinamik ön değerlendirme müracaatçının şu anki sorunlarını ve iç dünyasında, sosyal çevresinde ve kendisi ile sosyal çevresi arasında etki gösteren güçlerin anlaşılmasını sağlar.

Klinik ön değerlendirme, müracaatçıyı sorununun/hastalığının özelliklerine göre sınıflandırma çabasıdır. Müracaatçının kişiliğindeki uyumsuzlukları ve yanlış işlevleri tanımlar.

Etiyolojik ön değerlendirme müracaatçının sorununun hayat ı içindeki geçmişi ile açıklanmasıyla ilgilenir.

Psikososyal inceleme müracaatçının bugünü, ilgili geçmişi ve olası gelecekteki stresli durumlara ve yaşam koşullarına uyum sağlayabilmesinin ilk değerlendirmesidir.

Sosyal hizmet uzmanlarının yaptıkları değerlendirme sosyal inceleme başlığı altında da ele alınabilir. Sosyal inceleme, müracaatçıların şu anki ve geçmişteki durumunun derinlemesine betimlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgilidir. Sosyal inceleme raporu genellikle müracaatçıların dosyalarına konur. Sosyal inceleme raporu bir kişinin aile ve sosyo‐ekonomik geçmişini ve ilgili gelişim deneyimlerini betimleyen bir belgedir.

Müracaatçıların karşılaştığı sorun ve müracaatçının içinde bulunduğu durum mikro, mezzo, makro ve farklılık boyutlarından değerlendirildikten ve gereksinim belirlendikten sonra, sorunun çözümü ve gereksinimin karşılanması için planlamanın nasıl yapılabileceği konusuna geçilebilir.