Zemin Kazı Temel

Zeminler kayaların fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkilerle parçalanmasından sonra meydana gelen katı mineral parçacıklarıdır Zeminler mekanik, kimyasal ve biyolojik ayrışmaya uğrarlar. Zemin içerisinde bulunan taş, çakıl ve kum “iri daneler” silt ve killer ise "ince daneler" olarak adlandırılır. İnce daneli zeminlerin su içeriğini artırarak sırasıyla katı h âlden yarı katı, plastik ve likit hâle geçmesini sağlamak mümkündür.

Zeminin mikroskobik boyuttaki yapısı granüler, petek ve floküler olmak üzere üç farklı şekilde olabilir. Granüler yapı genellikle çakıl, kum bazen de silt boyutundaki zemin danelerinde görülür. İnce daneli (kohezyonlu) zeminlerde ya da kohezyonu az olan silt ve filler de genellikle petek yapı görülür. Flokül yapıda ise kil ve kolloidal kil daneciklerinin önce birbirleri ile petekleri, daha sonra bu petekler birbirleri ile birleşerek daha büyük peteklerin oluşması ile meydana gelir.

Belirli bir yapısal yükü emniyetli bir şekilde taşıyabilecek temel sistemi tasarlayabilmek, temel zemininin iyi analiz edilmesi ile mümkündür. Zemin incelemesi sonucunda temelin oturacağı zeminin emniyetle taşıyabileceği yükü ifade eden zemin emniyet gerilmesi belirlenir.

Derinliğine incelemede başlıca yöntemler şunlardır: İnceleme çukurları: Zemin yüzüne yakın sığ derinlikleri (birkaç m) gözlemlemek için alanın çeşitli noktalarında, inceleme çukurları (gözlem çukurları) açılabilir.Sondajlar: Zeminde çeşitli yöntemler kullanılarak yaklaşık 0.1- 0.3 m çapında delik açma işlemi olarak tanımlanır. Zemin özellikleri gözlemlenebilir, çeşitli arazi deneyleri yapılabilir ve zeminden numune alınabilir.Sondalar: Zemine sokulan penetrometre aletinin zemin içerisinde ilerlemesi sonucunda zeminin göstermiş olduğu direncin ölçülmesi işlemine sondalama denir. Statik penetrasyon ve dinamik penetrasyon olmak üzere İki tür penetrasyon deneyi vardır. Standart penetrasyon deneyi (SPT) dinamik, koni penetrasyon deneyi (CPT) statik sonda deneyleridir.Jeofizik Yöntemler: İnşaat Mühendisliğinde, geniş alanların zemin yüzünden derinlere incelenmesinde kullanılan başlıca jeofizik yöntemler, sismik kırılma yöntemi ve elektriksel direnç yöntemi (rezistivite yöntemi) dir.

Yapı temellerinin oturacağı temel zemini üzerinde kalan zeminin değişik yöntemlerle uzaklaştırılması işlemine kazı veya hafriyat denir. Kazı işlemi kazı yapılacak zeminin özellikleri dikkate alınarak yapılmalıdır. Kazı sırasında ya da sonradan temel çukuru yanlarındaki malzemelerin kayarak temel zemini veya çukuruna inşaat alanına dolmasını önlemek için kazı yan yüzleri çeşitli şekillerde kaplanması işlemine tahkimat veya tahkim denir.

Yapı yüklerini üzerine oturduğu zemin ortamına aktaran yapı elemanlarına temel denir. Bir temel sistemi, bir veya birçok temelden oluşabilir. Yapı yüklerini doğrudan veya temeller vasıtası ile taşıyan zemin ortamına temel zemini denir. Temellerin amacı zeminde oluşan gerilmeyi zeminin taşıyabileceği düzeye düşürmek, kolon veya perdenin altındaki zeminde oluşacak çökmeyi (oturma) sınırlı bir düzeyde tutmak ve üst yapının farklı oturmalarından zarar görmesini önlemektir.