Bina Tasarımı

Tasarım; planlama, programlama ve gelecek için karar verme gibi bir tür değerlendirme ve karar verme sürecidir. Tasarım süreci; eskiz yapma, plan çıkarma, problem belirleme ve çözme süreci olarak kabul edilmektedir.

Tasarımcı ise bu süreçte düşüncelerini ve zihninde canlandırdıklarını bir şema, plan veya proje olarak üretmektedir.

İnsanlık tarihinin en eski mesleklerden olan mimarlık, insanların barınma, korunma ve çalışma gibi ihtiyaçlarını karşılayacağı mekânları tasarlama ve inşa etme sanatıdır.

Bina tasarımı; bir yapının araziye yerleşimi, konumu ve çevre ile uyumundan başlayarak fonksiyonlara göre uygun mekânların organizasyonunu içeren karmaşık bir süreçtir.

Ayrıca, binanın yapılacağı sosyo -kültürel çevre ile uyumu, yapım maliyeti ve ekonomisi, farklı teknik ve teknolojilerin kullanımı, yerel işçilik ve malzeme kullanımı ve kullanılan malzemelerin insan sağlığına zarar vermemesi gibi sürecin harici bileşenleri de mevcuttur.

Mimari Tasarım ve Projelendirme Süreci

Tasarım süreci, veri toplama, temel fikirlerin saptanması, hipotez üretilmesi, hipotezlerin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi sonucunda ortaya çıkan çözüm alternatiflerden yola çıkarak tasarım kararlarının verilmesi aşamalarından oluşmaktadır.

Konunun Tanımlanması

Proje konusunun belirlenmesi ile mimari tasarım sürecinin başladığı kabul edilir. Proje konusunun araştırılması ve bilgi toplanması, mimari tasarım sürecinin en önemli aşamalarından biridir.

Araştırma ve Bilgi Toplama

İlk aşamada belirlenen tasarım amaçları ve hedefleri doğrultusunda araştırmalar yapılarak bilgi ve belge toplama süreci başlar. Bu safhada proje konusuyla ilgili kapsamlı bir araştırma yapılması, daha önce yapılan örneklerin incelenmesi, kullanıma yönelik gözlemlerin ve anketlerin yapılarak sonuçlarının tasarım sürecine d âhil edilmesi önemlidir.

Arsa Seçimi ve Çevre Verileri

Mimari tasarım ve projelendirme sürecinin ilk adımı arsa seçimidir. Arsa seçimi, tasarım için bilgi toplama sürecini de başlatır.

Ulaşım ve Altyapı Verileri

Arsanın konumu, erişimi, topoğrafyası ve yakın çevreyle ilişkileri öncelikle elde edilmesi gereken veriler arasında yer alır. Yakın çevrenin etkileyici ve belirleyici faktörleri arasında manzara yönü, komşu binalarla ilişki, trafik akışı ve yoğunluğu, tarihi yapılar ve doğal çevre yer almaktadır. Doğal çevre ile yapılı çevre arasında sağlıklı bir ilişki kurabilmek için uygun alt yapı donatılarının ulaşılabilir ve kullanılabilir olması önemlidir.

İklim Şartları

Binalar, yapıldıkları bölgenin iklim şartlarına uygun olarak inşa edilmelidir. Tasarım sürecinde dört grup iklim verisinden faydalanılabilir. Bunlar; sıcaklık değerleri, güneşlenme yönü ve süreleri, rüzgâr yönü ve şiddeti ve yağış alma durumudur.

Temel Fikirlerin Belirlenmesi

Proje fikirleri, amaçları ve hedefleri doğrultusunda tasarım yaklaşımına karar verilir. Tasarım yaklaşımı işveren tarafından belirlenebileceği gibi, çoğunlukla mimarlar tarafından belirlenerek işverenin onayına sunulur.

Bu süreçte müşterinin istekleri göz önüne alınarak ihtiyaç programı oluşturulur. Bina programı olarak da adlandırılan ihtiyaç programı, binada ihtiyaç duyulan mekânların listesini ve özelliklerini belirlemek için kullanılır. İhtiyaç programında her mekâna ait isim, hizmet edeceği fonksiyon, her mekan için gerekli alan bilgisi ve açıklamalar yer alır.

Analiz, Geliştirme ve Değerlendirme

Analiz sürecinde, tasarımcı elindeki işi tanımaya ve ayrıntıları öğrenmeye çalışmaktadır. Bu aşamada, form, fonksiyon, malzeme, üretim ve kullanıma yönelik analizler yapılmaktadır. İşverenle yapılan görüşmeler, yapılmış örneklerin incelenmesi, ekonomik ve fiziksel tahminler, elde edilen veriler, ihtiyaç programı ve belirlenen tasarım hedefleri ve amaçları doğrultusunda, her bir tasarım problemine cevaplar aranır.

Sentez ve Karar Verme

Farklı çözüm önerilerinin analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve çok sayıda alternatifin geliştirilmesi sonucunda en uygun çözümlerin bir araya getirilmesine sentez denir.

Tasarım Süreci

Alternatiflerin karşılaştırılması, tartışılması, değerlendirilmesi ve tasarım hedefleri ve mevcut koşullar d âhilinde en uygun alternatifin seçilmesinden sonra ön proje tasarım aşamasına geçilir.

Tasarım kararlarının verilmesiyle birlikte ön proje tasarım aşaması tamamlanmış olur. Kesin projelerin elde edilmesinden sonra, daha küçük ölçekli uygulama projeleri hazırlanır.