Düşey Sirkülasyon Araçları, Otoparklar ve Parke Kaplamalar

Ünitenin Amacı

Bu ünite ile binalarda insanların bir noktadan farklı bir yükseklikteki noktaya ulaşma seçeneklerinin açıklanması, rampalar ve merdivenler ile motorlu araçların duraklamalar dışında bekletildikleri alanlar olan otoparklar hakkında detaylı bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.

Mimarlık ve mühendislik alanındaki gelişmelerin kentsel nüfus artışının yol açtığı arsa sorunları ile birleşmesi günümüz binalarının dikey doğrultuda yapılmasına yol açmıştır. Dikey yapılaşma ise düşey sirkülasyon araçları olarak isimlendirilen rampalar, merdivenler ve asansörlerin binalardaki önemini eskiye nisbetle daha da artırmıştır.

Düşey sirkülasyon, insanların bir noktadan farklı bir yükseklikteki noktaya ulaşabilme hareketlerini ifade etmekte olup binalarda katlar arasındaki ulaşım düşey sirkülasyon araçları ile sağlanmaktadır. Bu araçlar, iki kat arasındaki ulaşımı sağlamalarının yanında, rahat, emniyetli, ekonomik ve estetik olma özelliklerini taşımalıdırlar. Çok katlı binalarda bu araçlar için bir bölüm ayrılmaktadır. Yapılarda kullanılan sirkülasyon araçları, kullanım şekli ve yapım yöntemlerine göre, rampalar, merdivenler, yürüyen merdivenler ve asansörler olarak dört gurupta incelenebilir.

Düşey Sirkülasyon Araçları

Rampalar

Binalarda ya da bahçe, arazi gibi yerlerde yaya olarak veya motorlu ya da motorsuz araçlarla belirli bir yüksekliğe ulaşmak amacıyla rampalar yapılır. Binadaki yerine ya da arazi şartlarına göre rampları az, orta ya da dik eğimli yapabilmek mümkündür.

Merdivenler

Yapılar içinde bulunan merdivenler ise katlar arasındaki bağlantıyı sağlama işlevi görüp her çeşit eşya ve malzemenin iletiminde kullanılır.

Gerek rampalar gerekse de merdivenlerin planlama ve inşa aşamasında toplumun her kesiminin bu elemanları kullanacağı göz önünde buludurulmalıdır.

İnsan yoğunluğunun çok olduğu yer ve binalarda, düşey sirkülasyonu devamlı ve daha çabuk sağlamak için, yürüyen merdivenler kullanılır. Genellikle büyük mağazalarda kullanılan bu merdivenler, bir merdiven paleti kolu ve bunun yürümesini sağlayan motor ve elemanlarının bulunduğu odadan meydana gelir.

Otoparklar

Yerleşim yerlerinde araçların yol açtığı trafik sorunlarının çözümü için otopark yapılması gerekmektedir. Motorlu araç sayısının artması ile birlikte hem bina içi hem de genel amaçlı otopark ihtiyacının giderilmesi özellikle büyük şehirlerde öncelikle çözülmesi gereken problemlere dönüşmüştür.

Otopark; motorlu araçların duraklamalar dışında bekletildikleri alanlar olarak tanımlanmaktadır. Binayı çeşitli amaçlar için kullanan özel ve tüzel kişilere ait ulaşım ve taşıma araçları için binanın içinde veya binanın oturduğu parselde açık veya kapalı olarak bina otoparkları yapılar. Şehir veya bölgenin şartları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak imar planları ile düzenlenen açık, kapalı ya da katlı olarak yapılan ve işletilen bölge otoparkları ve genel otoparklar da mevcuttur. Otoparklar bulundukları yere göre yol içi parkı ve yol dışı parkı olmak üzere ikiye ayrılır.

Parke Kaplamalar

Yol ya da kaldırım kaplamaları, buraları kullanacak canlı ya da araçların emniyeti ve konforu açısından önemlidir. Bu ünitede asfalt ve beton dışındaki kaplama malzemeleri olan doğal taş ve prefabrike beton malzemlerle yapılacak kaplamalar ele alınmıştır.