Tekstil Baskı Teknikleri ve Bilgisayarda Desen Raportlama
Ekranda görülen desenin basılabilmesi için öncelikle renk sayısının belirlenmesi ve bu renk sayısına göre renklendirilmesi, istenirse renk indirgemesi yapılmalıdır. Bu aşamadan sonra baskı makinesine göre, baskı sistemine göre raporlaması yapılmalı ve film ya da kalıp üretimi için baskı formatında kayıt yapılarak gönderilmelidir.
Tekstil Baskı Teknikleri
Tekstil ürünleri üzerinde renkli motifler kullanılmak suretiyle oluşturulan bu boyamalara emprime baskı denilmektedir.
Emprime baskı, su bazlı bir baskı türüdür. Kalıcılığı ve dayanıklılığı açısından dünyada çok tercih edilen tekstil baskı yöntemi olarak kabul edilmiştir.
Dijital baskıda klasik emprimenin baskı sınırlarından kaynaklı görüntü ve renklerdeki kısıtlamalar ortadan kalkmış ve moda ve tekstil sektörünün görsel ihtiyaçlarına cevap vermeye başlamıştır.
Tekstil Geleneksel Baskı Yöntemleri
Geleneksel baskı yöntemleri kalıp usulüne dayanmaktadır. Belirlenen özelliklere göre tasarımı oluşturulan desenin renk indirgemesi, renk ayrım çalışması yapılarak uygulamaya geçilmektedir.
Tekstil baskı sektöründe sık kullanılan baskı teknikler;
- Film druck baskı
- Ahtapot (Karusel) Baskı
- Serigrafi baskı
- Rotasyon (Metraj) baskı
- Rulo (Tüp) baskı
Film Druck Baskı
El kalıp baskıcılığının otomatikleştirilmiş, diğer çerçeve kalıplı baskı sistemlerine göre daha büyük kalıp ölçülerinde ve daha hızlı üretim yapabilen, sanayiye uyarlanan baskı makine sistemine Film Druck denmektedir.
Film druck baskılar düz baskı grubuna girmektedir. Şablonlar sabit kalarak kumaş hareket etmektedir.
Ahtapot (Karusel) Baskı
Renk adetini makinenin kolları belirlemektedir.
Ahtapot baskıya emprime baskı da denilmektedir. Tek renkten 18 renge kadar parça baskı yapılabilmektedir.
Dikilmeye hazır kalıp veya dikili tişört, atlet ve daha küçük tekstil ürünlerine baskı yapmak için kullanılmaktadır.
Pigment bazlı boyalar da baskı sonrası fiksaj yani sabitleme yapılmalıdır.
Serigrafi Baskı
Serigrafi baskı ya İpek baskı, elek baskı, şablon baskı da denilmektedir. Sanat alanındaki adı özgün baskıdır.
Rotasyon (Metraj) Baskı
Yüksek metrajlı baskı yapabilmektedir. Bu yüzden de emprime sanayindeki bilinen adı Metraj baskı ’dır.
Rotasyon baskı makineleri 1 ila 24 renge kadar baskı yapabilmektedir.
Rulo (Tüp) Baskı
Yüksek metrajlı baskı yapabilen film druck ve rotasyon baskıya göre farkı tüp kumaşlara da baskı yapabilmesidir.
Rulo baskıda bakır silindirlerin üzeri, renk vermesi gereken desen yerlerinde aşındırılır ve bu oyuklar baskı patı teknesinde dönen silindirik fırçalarla baskı patı ile doldurulur. Fazla gelen pat keskin ragle bıçağıyla sıyrılır. Rulo baskıdaki amaç keskin görünümlü baskılar elde etmektir.
Rulo makinesinde baskı, presler ve hız yardımıyla yapılır. Kumaş, kalıp ile kauçuk arasına sıkışır. Böylece kumaşa boya aplike edilir.
Hız ve pres; kumaşın cinsine, boyaya ve desene göre değişmektedir.
Kumaş boyayı fazla emiyorsa pres azaltılıp, hız düşürülmektedir. Eğer kumaş boyayı emmiyorsa pres ve hız artırılır. Buna rağmen emmiyorsa ıslatıcı denen pat kullanılmaktadır.
Teksti de Dijital Baskı
Tekstil kumaşına doğrudan kalıp, film olmadan, baskı yapabilen veya kâğıttan transfer yöntemi ile aktarılabilen yeni baskı teknolojisine Dijital Baskı denir.
Dijital baskı makineleri CMYK renkler ile çalışmaktadır.
Dijital baskının geleneksel baskıya göre avantajları;
Tasarımın kumaş üzerine aktarılma hızı,
Karmaşık detaylar ve milyonlarca renk baskı yapabilme yeterliliği
Dijital baskı makinelerinde transfer kağıtlarına baskı yapılarak kumaşa ısı ve basınç yardımı ile uygulama işlemine süblimasyon (Transfer) baskı denmektedir.
Bilgisayarda Desen Raportlama
Kâğıt ya da kumaş üzerindeki desen motiflerinin eşit aralıklarla enine ve boyuna tekrar eden en küçük parçasına raport denmektedir.
Raportlama ise desen üzerindeki motiflerin birbirine yakınlığı, uzaklığı, büyüklüğü, renk sıralamaları ve gruplaşmaları, biçim dengesizliklerinin ortadan kaldırılarak farklı şekillerde düzenlenmesi işlemidir.
Kullanılan raport şekilleri;
Düz (Tam) Raport
Desenlerin dik açı olacak şekilde yapılan desen tekrarına düz (tam raport denir. Desenler Adobe illüstratör programında kopyalama, taşıma ve çevirme esasına göre raportlanır.
Yarım (Soter) Raport
Birim raport karesinin bir yöne doğru 1/2 oranında, diğer yöne doğru ise dik açı yapacak şekilde sıralanması ile oluşan raport sistemidir.
Desen bir yönde düz raport şeklinde aynı ölçüde giderken, diğer yönde desen ölçüsünün 1/2 oranında kayarak yerleştirilir.
Diyagonal (Üslup) Raport
Raport karesi dört aks olarak çizilir. Daha sonra raportun hangi oranda diyagonal olacağına göre ilave akslar çizilir. İlave akslar çizilirken desenin hangi tarafa doğru ve hangi oranda diyagonal kayacağı belirlenir. Yarım raporttaki gibi toplam altı akstır ancak kayma oranı 1/3 ‘dür.
Çevirme Raport
1/4 oranında hazırlanan desenin bir kenarının öbür kenarla aynı merkez çevresinde 90°döndürülerek çakıştırılması esasına göre hazırlanır.
Birim raport deseni ölçüleri belirlenir. Birim desen dört parçadan birine yerleştirilir.
Kapaklama Raport
Mendil, eşarp, şal gibi belirli sınırlar içine basılacak desenler için kullanılır. Kapaklama raport tekniği uygulanacak desenlerde birim raport 1/2, 1/4 ve 1/8 oranlarında hazırlanır. Birim raport birbirine 180°açıyla kapaklanır.