Kredi İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesi II

Kredi, bir bankanın yapacağı istihbarat sonucunda gerçek veya tüzel kişilere; yasa ve bankanın iç kurallarını ve kaynaklarını da göz önünde bulundurarak teminat karşılığı ya da teminatsız olarak para, teminat veya kefalet vermek şeklinde tanınan olanak veya limittir. Bankalar, fon fazlası olan finansal aktörlerden topladığı menkul kıymetleri, fon ihtiyacı olan finansal aktörlere kredi şeklinde transfer eder. Krediler nitelik açısından nakdî ve gayri nakdî krediler olmak üzere ikiye ayrılır.

Gayri nakdî krediler; bankanın bir ücret ya da komisyon karşılığında bir malın teslimi, bir işin yapılması ya da bir borcun ödenmesi gibi konularla ilgili olarak müşterisi lehine garanti vermesi biçimindeki kredilerdir.

Gayri nakdî kredilerde ödünç olarak verilen değer banka itibarıdır. Bu kredi türünde, alınan bir borcun geri ödenmesi veya taahhüt edilen bir işin zamanında ve noksansız olarak yapılması konusunda banka garanti verir. Borç ödenmez veya iş yapılmazsa alacaklının veya işi yaptıranın uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlü olan taraf bankadır. Teminat mektubu, sair kefalet kredisi, ithal garantisi, kabul kredisi, aval kredisi, çek taahhüt kredisi gayri nakdî kredilere örnek olarak gösterilebilir.

Bu kredilerde nakdî bir ödeme olmadığı için müşteriden faiz alınması söz konusu değildir. Müşteriden sadece komisyon ve BSMV tahsil edilir. Gayri nakdî kredilerin kullandırılması esnasında nakdî kredilerde olduğu gibi limit dâhilinde işlem yapılır.

Gayri nakdî kredilerin en yaygın olanı teminat mektubu uygulamasıdır. Üçüncü bir kişiye karşı; bir işin yapılmasını, bir malın teslim edilmesini veya bir hizmetin görülmesini ya da bir paranın ödenmesini taahhüt eden bir kimsenin bu yükümlülüklerini yerine getirmemesi hâlinde belli bir miktarla sınırlı bir paranın yükümlü yerine ilgiliye ödeneceği vaadini bildiren belgeye "teminat mektubu" denilmektedir.

İhracat kredisi; ihraç edilecek malın satın alınmasında, imal edilecek ise; ham ve yardımcı maddelerin yurt içinden veya yurt dışından satın alınmasından ihraç bedeli dövizlerin gelişine kadar geçen sürede bankalar ve Merkez Bankası tarafından ihracatı finanse etmek için kullandırılan krediler ile döviz olarak nakletmeyi taahhüt eden nakliyecilere verilen kredilerdir.

İthalat kredisi; y urtdışından satın alınan malların finansesi için açılan kredi türü dür. Bilindiği gibi dış ticarette çeşitli ödeme şekilleri vardır. Alıcılar ve satıcılar için en ideal ödeme şekli ak reditifle ödemedir. Akreditif; sevk evrakının teslimi karşılığında belirli bir vadeyle belirli bir tutarın ihracatçıya ödenmesi veya emrine hazır tutul ması için bankaya verilen talimattır, diye tanımlanabilir. Akreditifin tamamı ithalatçı tarafından karşılanıyorsa bu durumda banka tarafından yapılacak iş sadece hizmettir. Bu durumda banka sadece komisyon alır. Ancak akreditifin bir kısmı veya tamamının banka tarafından karşılanması kredi konusunu oluşturur.

Bir yıldan daha uzun vadeli krediler olup genellikle teşvik kararla rında belirtilen sektörlere kullandırılan ve T .C.Merkez Bankası 'ndan reeskont sağla nabilen kredilerdir.

Bir bankanın iskonto işlemiyle portföyüne aldığı ticari senetleri, diğer bir bankaya iskonto ettirmesi işlemine reeskont denir. Bankalar ellerindeki senetleri T.C. Merkez Bankası’nın reeskont faiz oranı düşük olduğu için T.C. Merkez Bankası'na reeskont ettirerek kaynak sağlar. Reeskont kredileri T.C. Merkez Bankası'nın bankacılık sistemine kredi vererek rezerv sağlamasıdır.