Avukatın Cezai Sorumluluğu

Avukatların Avukatlık Sıfatını Taşıması Nedeniyle İlgili Suç Kovuşturması Altında Olması

Avukatların görevleri sırasında veya görevleri nedeniyle işledikleri suçlarla ilgili düzenleme Avk. K. m. 62’ye göre yapılmıştır. Buna göre, avukatlara yasalara verilen görevler dolaysıyla işlenebilen suçlar bakımından avukatlık sıfatı “memur” olarak kabul edilmiş, bu suçlar dışında ise memur olarak kabul edilmemiştir. Bu nedenle, avukatların görevleri nedeniyle de olsa işledikleri diğer suçlarda, memurluk sıfatına ilişkin cezayı artırıcı hükümler uygulanmayacaktır.

Avukatlar Aleyhinde Başlatılan Ceza Soruşturmasında İzlenecek Usul

Avukatların avukatlık veya Türkiye Barolar Birliği ya da baroların organlarındaki görevlerinden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlardan dolayı haklarında soruşturma, cumhuriyet savcılığının ihbar üzerine ya da resen suça muttali olması nedeniyle, konu hakkında soruşturma başlatır. Yapılan soruşturma sonucunda, avukatın suç işlediği kanaatine vardığı takdirde, dosyayı gerekli soruşturma izni almak üzere, Adalet Bakanlığına gönderir. Adalet Bakanlığının vereceği izin üzerine, suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma yapılır.

İlgili cumhuriyet savcısını başvurusu üzerine; yapılan soruşturmaya ait dosya Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne tevdi olunur. Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’ nün incelemesi sonucunda, kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde dosya, suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesine en yakın bulunan ağır ceza mahkemesi cumhuriyet Savcılığına gönderilir.

Avukat yazıhaneleri ve konutları ancak mahkeme kararı ile ve kararda belirtilen olayla ilgili olarak cumhuriyet savcısı denetiminde ve baro temsilcisinin katılımı ile aranabilir.

Avukatların İşleyebileceği Başlıca Suçlar

Meslek Sırrını İfşa Suçu

Avukatların, kendilerine tevdi edilen veya gerek avukatlık görevi, gerekse TBB ve barolar organlarındaki görevleri dolaysıyla öğrendikleri hususları açığa vurmaları yasaktır.

Avukatın Görevini İhmali

Görevi ihmal suçu, memurlara veya yasanın açıkça atfı ile memur gibi kabul edilenler tarafından işlenebilecek bir suçtur. Ancak, TCK’ da, görevini yerine getirmeyenler “ihmal suçu” ile cezalandırılabilecek iken, Avk. K.’da 62. Maddeye göre cezalandırılır.

Avukatın Görevini Kötüye Kullanması Suçu

Avk. K. 62. maddesi bakımından suçun öğesi, her ne şekilde olursa olsun, avukat sıfatı ile veya baro organları veya TBB organlarında görevli olmak nedeniyle Avk. K. ya da diğer kanunlarla kendisine verilen görev ve yetkiyi ihmal etmektir. Bu anlamda, gerek Avk. K. ve gerekse diğer yasalarda avukat olmak veya baro organlarında görevli olmak sıfatıyla verilen yasal görev ve yetkilerin yerine getirilmesinde gecikme veya yapmama eylemleri ile görevini kullanması durumunda TCK’ nun ilgili hükümleri (TCK m. 257/I) ile cezalandırılacaktır.

Karşı Tarafla Anlaşarak Yetkisini Kötüye Kullanma Suçu

Bu suçun failleri, avukatlar, dava vekilleri ile (yetki belgesi ile davayı takip ettikleri müddetçe) stajyer avukatlar da olabilir. Suçun oluşabilmesi için avukata verilen bir dava olmalıdır. Dava; hukuk, ceza ya da idari davalar olabileceği gibi, icra ve iflas işlemleri de davaya konu olabilir.

Hizmet Nedeniyle Güveni Kötüye Kullanma Suçu

Avukat, kendisine zilyetliği, mesleği nedeniyle verilen nedenle verilen bir zilyetliği, amacı dışında tasarrufta bulunması durumunda, suç işlemiş olacaktır. Konu ile ilgili olarak, TCK’da yer alan hüküm şu şekildedir.

Başkasına ait olup da, belirli bir şekilde kullanmak üzere zilyetliği kendisine devredilmiş olan mal üzerinde, kendisinin veya başkasının yararına olarak, zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunan veya bu devir olgusunu inkâr eden kişi, şikâyet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.

Aslı Olmayan veya Aslına Aykırı Belge Verme (Sahtecilik) Suçu

Avk. K. m. 56‘da düzenlenen suçun 3. fıkrasında suç ve cezası belirtilmiştir. Suçun faili avukat olup yine genel kast aranmıştır. Avukat aslı olmayan vekâletname veya diğer kâğıt ve belgelerin örneğini aslı varmış gibi onaylamakta yahut aslına aykırı olarak vekâletname veya diğer kâğıt ve belgelerin örneğini çıkarıp vermek suretiyle suç oluşmaktadır.