Avukatın Ücret İsteme Hakkı

Ücret İsteme Hakkı

Avukatlık ücreti, avukatın yapmış olduğu iş veya işler karşılığında hak etmiş olduğu ve yaşamını devam ettirmek için, yasa ve sözleşme hükümlerine binaen, almak durumunda bulunduğu bir haktır. Bir başka ifade ile avukatlık sözleşmesi ile serbestçe kararlaştırılan veya Avukatlık kanunu ile belirlenen ve parasal bir değer ifade eden bedeldir. Bu bedelin TL cinsinden ya da yabancı para cinsinden olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Avukatlık sözleşmesinin belli bir hukuki yardımı ve meblâğı yahut değeri kapsaması gerekir. Yazılı olmayan anlaşmalar, genel hükümlere göre ispatlanır. Yasaya aykırı olmayan şarta bağlı sözleşmeler geçerlidir.

Ücret Hakkının Özellikleri

Avukatlık sözleşmesi için şekil şartı aranmadığı hâlde, ücretin ispatı için yazılılık şartı bulunmaktadır. Taraflar arasında belirlenen ücretin yazılı olmaması ve uyuşmazlık konusu avukatlık ücretinin HMK m. 200 vd. hükümlerine göre belirlenen miktarın üstünde olduğu iddiası var ise, bunu mutlaka yazılı olarak ispat etmek gerekir.

Avukatlık ücretinin kararlaştırılmadığı veya taraflar arasında yazılı ücret sözleşmesinin bulunmadığı yahut ücret sözleşmesinin belirgin olmadığı veya tartışmalı olduğu veya ücret sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün geçersiz sayıldığı hâllerde; değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifelerinin altında olmamak koşuluyla ücret itirazlarını incelemeye yetkili merci tarafından davanın kazanılan bölümü için avukatın emeğine göre ilâmın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değerinin yüzde onu ile yüzde yirmisi arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir. Değeri para ile ölçülemeyen dava ve işlerde ise avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanır.

Avukatlık sözleşmesinin geçerliğine ilişkin bir değişiklik de sözleşmenin ücret tavanının aşması durumunda sözleşmenin tavan miktarında geçerli kabul edileceğine dair hükümdür. İkinci fıkrada getirilen bu düzenleme ile ücret tavanının aşılması durumunda sözleşme batıl veya yok hükmünde kabul edilmeyip geçerliğini sürdürecek ve fakat ücret oranı tavan miktarına indirilecektir.

Avk. K. m. 163/II'ye göre yapılacak sözleşmeler, dava konusu para dışındaki mal ve haklardan bir kısmının aynen avukata ait olacağı hükmünü taşıyamaz. Belirtilen şekilde, yasaya aykırı olan bu tür sözleşmelerin varlığı hâlinde, geçersiz olan bu sözleşmenin karşılığında, AAÜT’ ki miktar, avukatlık ücreti olarak takdir olunacaktır.

Ücretsiz dava alınması hâlinde, durum baro yönetim kuruluna bildirilmek zorundadır. Aksi takdirde, disiplin suçu oluşturacaktır.

Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, kararlaştırılan avukatlık ücreti yalnızca avukatın üzerine almış olduğu işin karılığı olup, mukabil dava, ağlantı ve ilişki bulunsa ile başka dava ve icra kovuşturmaları veya her türlü hukuki yardımlar ayrı ücrete tabidir. Avukat, ücret alsın almasın, yüklendiği işle ilgili başka işleri de dava ve takipleri de yapması gerekebilir. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken temel bir husus, avukat, aralarında özel bir sözleşme olmasa bile, birbiri ile bağlantılı bulunan ve fakat her aşaması ayrı vekalet ücreti ve anlaşma gerektiren bir konuda, işe başlanmış ise, o işi davanın sonuna değin götürmek zorundadır.

Avukat, müvekkili tarafından verilen veya onun namına aldığı malları, parayı ve diğer her türlü kıymetleri, avukatlık ücreti ve giderin ödenmesine kadar, kendi alacağı nispetinde elinde tutabilir. Bu durum, ileride inceleneceği gibi hapis hakkının konusu ise de avukatlık ücretinin rüçhaniyetini gösterir.

Yasal Vekâlet Ücreti

Yargı mercilerince karşı tarafa yükletilecek avukatlık ücreti, avukatlık ücret tarifesinde yazılı miktardan az ve üç katından fazla olamaz (Avk. K. m. 169). Bu ücretin belirlenmesinde, avukatın emeği, çabası, işin önemi niteliği ve davanın süresi göz önünde tutularak hakim tarafından belirlenir.

Değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifesi altında kalmamak kaydıyla, ücret itirazlarını incelemeye yetkili merci tarafından davanın kazanılan bölümü için avukatın emeğine göre ilamın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değini % 10 ila % 20’ si arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenebilir. Kanun koyucu getirdiği bu düzenleme ile, uygulamada avukatların aleyhine ortaya çıkan adaletsizliği belir ölçüde ortadan kaldırmıştır.