Nitel Araştırmalarda Örneklem Seçimi

Bilimsel Çalışmalarda Örnekleme

Bilimsel çalışmalarda veri toplanacak bireylerin seçilmesi araştırmanın sonuçlarının doğruluğu, geçerliliği ve güvenilirliği açısından önemlidir. Örneğin; sosyal medya kullanımı ile ilgili yapılacak bir araştırmada sosyal medya platformlarını kullanmayan bireylerden veri toplanması araştırmada yanlış sonuçların elde edilmesine neden olacaktır.

Nitel Araştırmalarda Örneklem

Nitel araştırmanın doğası gereği örnekleme süreci veya seçimi nicel araştırmalardan farklılık göstermektedir. Nitel araştırmalarda çıkan sonuçları genelleme söz konusu değildir. Nitel araştırmada temel olan genellenebilir bilgiden ziyade araştırmanın amacına uygun olan derinlemesine ve geçerli bilgi elde etmektir. Bu açıdan nitel araştırmada örnekleme oldukça önemli bir aşama hâline gelmektedir.

Nitel Örnekleme Türleri

Nitel araştırmalarda örneklem seçilirken örneklemin evreni temsil edebilirliğinden çok araştırmanın konusuna ve amacına uygun olup olmadığına dikkat edilmektedir. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırmalarda kullanılan farklı örnekleme yöntemleri bulunmaktadır. Örnekleme yöntemlerinde amaç araştırma ile ilgili doğru sonuçlar elde etmemizi sağlayacak hedef kitleye ulaşabilmektir.

Olasılıklı Olmayan (Amaçlı) Örnekleme Türleri

Olasılıklı olmayan örnekleme türleri aşağıdaki gibidir.

Aşırı/Aykırı durum örneklemesi: Bu örnekleme türü duruma yönelik detaylı, zengin ve derinlemesine veri elde etmek ve durumu farklı yönleriyle incelemek için aykırı ya da aşırı durumların uygun olduğu zamanlarda kullanılmaktadır.

Benzeşik örneklemesi: Bu örnekleme türünde birbirine benzeyen birimler veya bireylerden veri toplanmaktadır.

Doğrulayıcı veya yanlışlayıcı durum örneklemesi: Bu örnekleme türünde genel geçer olarak kabul edilen bir olaya yönelik doğrulayıcı veya yanlışlayıcı durumlar ele alınmakta ve incelenmektedir.

Kartopu örneklemesi: Bu örnekleme türünde araştırılmak istenen konu ile ilgili bireyler tespit edilir sonrasında bu bireyler aracılığıyla diğer bireylere ulaşılmakta ve hepsinden veri toplanmaktadır.

Kolay ulaşılabilir örnekleme: Bu örnekleme türünde kolay ulaşılabilir olan bireyler ya da birimler tercih edilmektedir.

Kritik durum örneklemesi: Bu örnekleme türünde araştırılan birimde elde edilen verilerden yola çıkılarak diğer birimler hakkında tahminlerde bulunulabilir.

Maximum çeşitlilik örneklemesi: Bu örnekleme türünde incelenen duruma yönelik farklı özellikteki bireylerin veya birimlerin çeşitliliği ele alınarak bu bireylerden veri toplanmaktadır.

Ölçüt örneklemesi: Bu örnekleme türünde araştırılmak istenen duruma yönelik ölçütler belirlenmekte ve bu ölçütlere göre örneklem tespit edilmektedir.

Tipik durum örneklemesi: Bu örnekleme türünde yeni bir uygulama, teknoloji, ortam veya araç ile ilgili fikir elde etmek için kullanılmaktadır.

Nitel Araştırmalarda Örneklem Sayısı

Nitel çalışmalarda örneklem sayısının ne kadar olması hakkında kesin ve katı kurallar bulunmamaktadır. Nitel araştırmalarda amaç derinlemesine bilgi elde etmek olduğu için genelde küçük örneklem grupları ile çalışılmaktadır. Bu küçük örneklem grubundan araştırmanın konusuna yönelik daha detaylı bilgiler elde edilmektedir. Önemli olan detaylı verinin elde edilmesidir. Örneklem sayısının belirlenmesi bu veriyi elde edebilecek kapasitede olması ile sınırlandırılabilir. Bu yüzden alt sınırın ne kadar olması gerektiğine yönelik kesin bir yargı bulunmamaktadır.