Araştırma Yöntemleri

Bu ünite kapsamında bilimsel araştırma sürecinde sıklıkla tercih edilen araştırma yöntemleri genel olarak anlatılmıştır. Araştırma yöntemleri gerçekleştirilen araştırmaların belirli bir sistematik süreç dâhilinde ilerlemesinde oldukça önemlidir. Sürecin planlanması, veri toplama sürecinin organize edilmesi, verilerin analiz edilmesi ve sonuçların raporlanmasında kullanılan yöntemin büyük etkileri bulunmaktadır. Ayrıca araştırmacılara da çalışma sürecinde rehberlik etmede oldukça etkilidirler. Bunun yanı sıra bilimsel bilginin sonraki nesillere aktarılmasında ve gerçekleştirilen çalışmaların en ince ayrıntısına kadar anlaşılmasında bilimsel araştırma yöntemlerinin önemli bir rolü olduğu yadsınamaz. Gerçekleştirilen yönteme göre farklı araştırmacılar üzerinde çalışılan yöntemi daha iyi anlayarak bilimsel bilginin sürekliliğini sağlayabilir. Bilimsel araştırmalar başladığından beri tek bir yöntem ile yola devam etmek yerine çalışmanın doğasına ve amacına göre farklı yöntemler kullanılmıştır. Bu bağlamda bilimsel araştırma yöntemleri birçok farklı grup altında toplanabilmektedir. Ancak en bilinen şekli ile bu ünitede nitel, nicel ve karma olmak üzere üç temel grup altında toplanmıştır. Bu grupların altında da herbir yöntem için sıklıkla kullanılan farklı desenlere yer verilmiştir.

Nicel araştırmalar bilimsel araştırma yöntemlerine temel oluşturan en eski yöntemler arasında görülmektedir. Kullanımı bilimsel araştırma sürecinin başlangıcına kadar dayanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında en köklü geleneklere sahip araştırma yöntemleri olduğu söylenebilir. Nicel araştırma yöntemleri birçok alanda kesin yargılar elde etmeye yarayan araştırma yöntemleridir. Daha fazla örneklem üzerinde çalışmaya imkân verdiğinden ve değişkenlerin belirli oranlarda kontrol altına alınmasından dolayı sonuçları genellenebilen araştırma yöntemleridir.Yani mevcut şartlar sağlandığında araştırmacılar aynı sonuçlara ulaşabilmektedir. Bunun yanı sıra tekrarlanabilmesi nispeten daha kolay olan araştırma yöntemleridir. Nicel araştırmalar süreç içinde birçok farklı şekilde sınıflandırılmış ve çeşitlenmiştir.

Nitel araştırma yöntemleri temelde nicel araştırma yöntemlerine tepki olarak geliştirilmiştir. Çünkü nicel araştırma yöntemleri biraz daha fen bilimleri ile sınırlı gibi görülmüş ve sosyal bilimler alanında istenilen sonuçların ortaya çıkmasına ve derinlemesine araştırma yapılmasına çok fazla olanak sağlamamıştır. Bu bağlamda nitel araştırmalar nicel araştırmaların belirgin sınırlılıklarının olduğunu belirten araştırma yöntemleridir. Nitel araştırmalar aslında problem altında yatan nedenleri ayrıntılı inceleme amacı gütmektedir. Ancak nitel araştırmalar nicel araştırmaların aksine genelleme yapmanın zor olduğu araştırma yöntemleridir. Bu nedenle mevcut durum üzerinden çalışmaların değerlendirilmesi daha etkili olmaktadır. Yani her durumun kendi içinde değerlendirilmesini daha doğru görmektedir. Ayrıca nitel araştırmaların tekrarlanabilirliği de nicel araştırma yöntemlerine göre oldukça zordur.

Karma araştırma yöntemlerinde temel amaç nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin üstün yönlerinin birleştirilmesi olarak gösterilebilir. Bu bağlamda karma araştırma yöntemlerinde çalışmanın doğasına uygun olarak nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin belirli bir sıra dâhilinde veya aynı anda birlikte kullanıldığı araştırma yöntemleridir. Amacı nitel ve nicel araştırmaların sınırlılıklarını en aza indirmektir. Son yıllarda karma araştırma yöntemlerinin kullanımı gerçekleştirilen araştırmalarda teşvik edilmeye başlanmış ve bu yöntemler araştırmacıların daha fazla ilgisini çekmeyi başarmıştır. Ancak uygulama aşamasında karma araştırma yöntemlerinin nispeten daha zor olduğu unutulmamalıdır.