Bulguların Sunumu

Bulgu, bilimsel çalışmalarda analiz işlemleri sonucunda elde edilen veriler bütünüdür. Bulgular araştırma sürecinde araştırmacının herhangi bir yorum ve değerlendirmesini gerektirmeyen olgusal bulgular ve görüş, beğeni ve tutum gibi daha çok öznel bilgilerden oluşan yargısal bulgular olmak üzere iki türden oluşmaktadır.

Bulgular iç yorum ve dış yorum olmak üzere iki farklı şekilde yorumlanabilmektedir. İç yorum, araştırma sürecinde elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucunda ulaşılan bulguların kendi içinde değerlendirilmesidir. Dış yorum ise araştırma sürecinde elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucunda ulaşılan bulguların daha önceden yapılan araştırmaların sonuçları, kuramsal çerçeve veya belirli ölçümlerle kıyaslanarak yorumlanmasıdır. İç yorumlara herhangi bir öznel çıkarım bulundurmaması ve açıklayıcı olması nedeniyle bulgular kısmında yer verimektedir. Dış yorumlara ise öznel yargılar içermesi, çıkarım ve karşılaştırmaya dayalı olması nedeniyle sonuç ve tartışma kısmında yer verilmesi daha doğrudur.

Bulguların okuyucular tarafından iyi bir şekilde anlaşılması için bulgu türü ve araştırmacının okuyucuya vermek istediği mesaja bağlı olarak metin, tablo, grafik veya şekiller gibi farklı formlarda sunulması mümkündür. Betimsel istatistiklere dayanan bulguların sunulmasında genellikle frekans tabloları ve grafiklerden faydalanılır. Frekans tabloları, tabloda sunulan değişken sayısına bağlı olarak marjinal ve çapraz frekans tabloları olarak iki şekilde yapılandırılmaktadır. Betimsel çalışmalar sonucunda elde edilen bulguların görsel formlarda sunulması ve karşılaştırılabilir hâle getirilebilmesi için ise grafikler kullanılmaktadır. Bilimsel araştırmalarda genellikle sürekli değişkenlerin belirli aralıklardaki değerlerinin gösterimi için histogramlardan, kesikli değişkenlerin frekans veya yüzde değerlerinin gösterimleri çubuk grafiklerden, bir değişkenin belirli bir sürede veya kategoride gösterdiği değişiklikleri ifade etmek için çizgi grafiklerden, iki değişken arasındaki ilişkiyi görselleştirmek için nokta grafiklerden, bir bütünün parçalarını göstermek için ise pasta grafiklerden faydalanılır. Araştırmacıların elde ettikleri bulguları sunarken ilgili bulguyu okuyucuya anlamlı bir şekilde ifade edebilecekleri en uygun tablo veya grafik türünü seçmeleri gerekmektedir.

Bilimsel araştırmalarda betimsel analizler sonucunda elde edilen ortalama ve standart sapma değerleri ile t-testi ve korelasyon analizi gibi kestirimsel analiz işlemleri sonucunda elde edilen verilerin gösterimi için de tablolardan faydalanılmaktadır. Bu verilerin tablolaştırılması sürecinde araştırmacıların dikkat etmeleri gereken belirli kurallar mevcuttur. Araştırmacıların bu kurallar doğrultusunda oluşturdukları tablolarda okuyucuların ilgili testleri anlayıp yorumlayabilmeleri için her bir teste uygun değerlere yer vermeleri gerekmektedir.

Bilimsel çalışmalardan elde edilen nitel bulguların sunumu genellikle iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan ilki bulguların düz anlatım yoluyla verilmesidir. İkincisi ise belirli bir şekilde kategorize edilmiş veya her bir veri grubuna yönelik frekans değerleri hesaplanmış nitel verilerin sunumunda tabloların kullanılmasıdır. Araştırmacılar görüşme yöntemi aracılığıyla veri topladıkları çalışmalarda, veri analizi sonucunda elde ettikleri bulguları desteklemek için katılımcı görüşlerine doğrudan yer verebilirler. Yapılan analiz ve bu analizi destekleyici katılımcı görüşlerinin bir arada verilmesi okuyucunun veri, analiz arasındaki tutarlılığı görmesini ve böylelikle sonucu daha iyi değerlendirilebilmesini kolaylaştırmaktadır.