Bilgi ve Bilgi Türleri

Bilgi, bilen ile bilinen arasındaki ilişki sonucunda elde edilen sonuç olarak tanımlanmaktadır. Bilen insan, bilinen ise doğal dünyada yer alan olay ve nesnelerdir. Bilgi insandan bağımsız olamayan zihinsel bir kavramdır. Bilginin akıl ve deney olmak üzere iki kaynağı bulunmaktadır. Bunu iddia eden felsefi akımlar akılcılık ve deneycilik akımlarıdır.

Bilgi Türleri

Gündelik bilgi, felsefi bilgi, sanatsal bilgi, dinî bilgi ve bilimsel bilgi olmak üzere beş tür bilgi bulunmaktadır.

Gündelik Bilgi

İnsanın günlük yaşamında doğal çevresi ve diğer insanlarla olan etkileşimi sonucunda kendi deneyimleri ile edindiği sıradan bilgidir. Sağduyu bilgisi olarak da adlandırılır.

Felsefi Bilgi

Temel kaynağı mantıklı düşünme olan öznel bilgidir. Her türlü bilgiyi ve kaynağını irdeleyen bilgi türüdür. Yani reflektif bilgidir.

Sanatsal bilgi

Herhangi bir yönteme bağlı kalınmadan insanın tamamen hayal gücünü ve yaratıcılığını kullanarak ürettiği bilgidir. Hayal gücü, yaratıcılık ve orijinallik gerektirmesi bakımından bilimsel bilgiye benzemektedir.

Dinî bilgi

vahiy yoluyla bildirilen ve doğruluğu mutlak olarak kabul edilen bilgi türüdür. Doğruluğu mutlak olduğu için dogmatik bilgi olarak da nitelendirilir. Hiçbir şekilde eleştiri kabul edilmeden inanma ve iman etme esastır.

Bilimsel bilgi

sistematik yöntemlerle elde edilen hem duyusal verilere ve mantıklı düşünmeye dayanan hem de hayal gücü ve yaratıcılık gerektiren bilgi türüdür. Diğer bilgi türlerinden farklı olarak eleştirel düşünce gereklidir ve sürekli olarak değişim geçirmektedir.

Bilimsel Yöntem

Problemlerimize daha güvenilir ve geçerli çözümler bulmak için bilimsel yöntemi kullanırız. Duyusal verileri, mantıklı düşünmeyi, hayal gücünü ve yaratıcılığı kullanarak herkesin irdelemesine açık sürekli değişmeye ve gelişmeye açık çözümler getirmesi bilimsel yöntemi diğer yollardan ayıran en önemli hususlardır.

Bilimsel faaliyetler, bizim dışımızda bir olgu dünyasının var olduğu, bu dünyanın anlaşılabilir olduğu ve doğal dünyanın açıklanması ve anlaşılmasının değerli bir uğraş olduğu inanç ve kabullerine dayanmaktadır.

Bilimi diğer alanlardan ayıran temel iki özelliği olgulara dayanması ve eleştiriye açık olmasıdır. Olgu, doğal dünyadaki nesne veya nesne gruplarının doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilen, genel geçer, sürekli ve tekrarlanabilen özellikleri olarak tanımlanmaktadır. Bilim insanları, doğal dünyada karşılaştıkları olgusal nitelikteki problemlere deney, gözlem, ölçme, sınıflandırma ve sonuç çıkarma ve genellemeler oluşturmaya çalışırlar. Açıklamalar ve genellemeler oluşturulurken olgular, mantıklı düşünme, hayal gücü ve yaratıcılık kullanılır.

Gözlem, mümkün olduğu kadar çok sayıda duyu organı kullanılarak nesne, durum veya olaylar hakkında veri toplanması işlemidir. Gözlem yorumlanmış bir algı kümesidir.

Hipotezler, yapılan gözlemleri açıklamaya yönelik sınanmak üzere ileri sürülen; sınırları iyi çizilmiş doğrulanmaya veya yanlışlanmaya açık önermelerdir.

Deneye kontrollü gözlem de denilmektedir. Gözlemde olgulara bir dış müdahale yok iken deneyde müdahale vardır. Bilimsel yöntemin başarısı daha çok deneysel yönteme bağlıdır.

Bilimsel yöntem sonunda açıklamalar ve genellemeler oluşturulur. Teoriler açıklama işlevini yasalar ise tanımlama işlevini yerine getirirler. Teoriler değişime açık olan açıklamalardır. Model, teoriden tümdengelim yoluyla çıkarılmaktadır. Yasalar ise bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen genellemelere karşılık gelmektedir.