Arama ve Kurtarmada Haberleşme
Günlük yaşantımızda çeşitli nedenlerle acil durumlar oluşabilmekte; özellikle deprem ve yangın gibi olaylar sıklıkla yaşanmakta ve maddi ve manevi kayıplara neden olmaktadır. Kayıpların yaşanmaması ya da en aza indirilebilmesi için alınacak tedbirlere ek olarak acil durumun çıkış anında veya acil durum devam ederken bir haberleşme ağının en etkin şekilde kullanılması gerekmektedir.
Ticari amaçlı ve belli bir kapasite ile tasarlanmış haberleşme sistemlerinde (GSM vb.) acil durumlarda elektrik kesintisine ve aşırı yüklenmeye bağlı kesintiler yaşanabilmektedir. Acil durumlarda haberleşme önemlidir. Türk Arama ve Kurtarma Yönetmeliği arama ve kurtarmada haberleşmenin amacını, arama ve kurtarma hizmetlerinin yapılmasını temin etmek olarak belirtmektedir. Yönetmelik, haberleşme sistemine bağlı deniz ve hava vasıtalarından tehlike mesajlarını süratle gönderecek, arama kurtarma birliklerinin birbirleri ile en iyi şekilde koordinasyon yapmalarını sağlayacak, kontrol üniteleri, radar ve haberleşme istasyonları ile arama kurtarma alt merkezleri arasındaki haberleşmeyi sağlayacak şekilde tesis edilmesi gerektiğini belirtmektedir.
Arama kurtarma alt merkezleri, deniz veya hava vasıtalarının veya personelinin olağanüstü hal ve acil durumla karşılaştığı veya kaybolduğu hallerde arama kurtarma birliğini görevlendirileceği için, haberleşme teşkilatının da bu amacı en iyi şekilde sağlayacak vasıf ve özellikte olması gerekir. Kazazedeler ile arama kurtarma birliği, deniz ve hava vasıtaları ve karadaki telsiz istasyonları arasındaki haberleşmeleri uluslararası frekansları kullanarak gerçekleştirir.
Türk hava sahası, iç sular, karasuları ve açık denizlerde, tehlike içinde bulunan hava ve deniz vasıtalarına ait arama ve kurtarma hizmeti ve bu çalışmaların koordinasyonu, Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi’nce yürütülmektedir. Türk arama kurtarma bölgesinde kara esaslı, sahil istasyonları da dâhil uygun tehlike alarm yollarını belirleme ve uygun hizmet koordinasyonu sağlanabilmesi maksadıyla, arama ve kurtarma faaliyetlerini desteklemek üzere deniz ve hava Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi kurulur.
Arama ve kurtarma faaliyetinin koordinatörlüğü Deniz ve Hava Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezlerine verilmiştir. Şartlara göre kazayı ilk öğrenen birim, en kısa zamanda arama ve kurtarma faaliyetine başlar ve en seri şekilde Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi ve ilgili Yardımcı Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi’ne bilgi verir.
Kara-Arama Kurtarma Birliği istasyonları, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından kurulur. Arama ve kurtarma hizmetlerine tahsis edilen bütün unsurlar, yardımcı arama kurtarma koordinasyon merkezi adına arama ve kurtarma faaliyetlerini icra eder. Arama kurtarma alt merkezi ve olay yeri koordinatörünün idaresinde, arama ve kurtarma faaliyetlerine iştirak ederler. Olay yeri koordinatörü, yardımcı arama kurtarma koordinasyon merkezi tarafından belirlenir. Kara olay yeri koordinatörü, olayın meydana geldiği arama kurtarma alt merkezi sorumluluk sınırları içerisinde bulunan ilin valisidir veya il valisinin uygun gördüğü bir vali yardımcısıdır.
Kriz anında haberleşmenin sürekliliğinin sağlanması çok büyük önem taşır. Krizle ilgili uyarının yapılması, çalışanların ailelerinin ve izinli personelin durumdan haberdar edilmesi, dışarıdan müdahale edeceklerin bilgilendirilmesi aksayan bir haberleşme sistemi ile mümkün olmayacaktır.
Afetler/kazalarda elektrik kaynağından beslenen iletişim araçları (telefon, radyo, televizyon vb.) genellikle ilk etkilenen iletişim sistemleridir. Bu bakımdan iletişim için kesintisiz bir güç kaynağının kuruluşta bulundurulması gerekmektedir. Ayrıca, iletişim sistemlerinde aşırı yüklenme sonucu meydana gelebilecek çökmelere karşı uydu telefonları veya benzer telefonları da bulundurmakta yarar vardır. Gelişmeleri takip edebilmek için radyoların pilli veya bataryalı olanları tercih edilmelidir. Olağan veya olağanüstü koşullarda noktadan noktaya bağlantı sağlayan emniyet, sağlık, sivil savunma, arama ve kurtarma birimleri ve benzeri kurum/kuruluşların hareketli birimlerinin merkez ve sabit birimleri ile kendi aralarında yapacakları haberleşme için telsiz haberleşmesi tek seçenek olmaktadır.
Telsiz haberleşmesi birbirine kablo bağlantısı olmayan, elektronik cihazlar ile yapılan, kişilerin birbirinden uzak olduğu, telefon-internet-faks-yazılı metin yollama gibi yöntemleri kullanamadığı durumlarda bilgilerin bir birimden diğer birim/birimlere radyo dalgaları, ses ve data sinyalleri ile aktarılmalarını sağlayan teknik iletişim yöntemlerine denmektedir.
Acil durum yardım talebi ve arama kurtarma çalışmalarında uydu sistemleri de kullanılmaktadır.