Yenidoğan Dönemi

Tanımlamalar

Yenidoğan 38-42.gebelik haftasına ulaştıktan sonra doğan 2.500-4.000 gram ağırlığında, dışortama uyum yeteneği olan bebek olarak tanımlanır .

Dünya Sağlık Örgütü sınıflamasına göre :

38-42.haftalık doğanlar miad (term),

38.haftadan erken doğanlar preterm (prematüre),

42.gebelik haftasından sonra doğanlar postmatür olarak tanımlanır .

Yenidoğan dönemi; doğumdan sonraki ilk28günlük dönem olup, bebeğin dışdünyaya adaptasyon sağladığı dönemdir .

Doğum Salonu Uygulamaları

Yenidoğanlara doğum salonunda uygulanacak bakım çok önemli olup, yapılacak uygulamalar içinönceden hazırlıklı olunmalı, doğum öncesi gebelik süreci hakkında bilgi alınmalı, doğum odası bakımı organize edilmelidir .

Yenidoğan Canlandırmasında Başlangıç Basamakları

Yenidoğan canlandırma başlangıç basamakları şuşekildedir ;uygun ısıya sahip bir ortamda, boynu hafif extansiyon pozisyonunda, tüm vücut kurulanmalı, hava yollarında herhangi sekresyon varsa temizlenmeli ve pozisyonu kontrol edilmelidir .

APGAR skoru

Apgar skorlaması yapılırken bebekler ;kalp hızı, solunum eforu, kastonusu, refleks, irritabilite, ciltrengi açısından değerlendirilir .

Doğumhanede Cilt, Göbek, Göz Bakımı

Yenidoğanlarda vücut ısısının korunması önemli olduğu içindoğumdan sonra bebekler yıkanmamalıdır .

Yenidoğanlarda, göz kapağında vegözde şişlik, kızarıklık veakıntı ile karakterize olan konjonktivit gelişme riski vardır .

Göbek bakımında amaç kordonun kuruması vetemiz tutulmasıdır .

Yenidoğanda KVitamini Uygulaması

Yenidoğanın hemorajik hastalığı olarak bilinen durumu önlemek amacıyla tüm bebeklere doğumdan sonra 1miligram Kvitamini (İM) yapılmalıdır .

Yenidoğanın Fizik Muayenesi

Yenidoğan muayenesi bebek çıplakken veebeveyn eşliğinde yapılarak, tespit edilen sorunlar aileyle paylaşılmalıdır.

Yenidoğanın Yapısal Özellikleri

Yenidoğan vücut oranları bakımıdan sütçocuğu, büyük çocuk veerişkinden farklıdır .Vücuda oranla kafatası daha büyük, yüzü yuvarlak vemandibulası (altçene kemiği) küçüktür .

Yenidoğanın Fizyolojik Özellikleri

Ağırlık: Term yenidoğan 2500 -4000 grarasındadır .

Boy: Term yenidoğan ortalama 48-52cm’dir .

Vücut ısısı: Aksiller (koltukaltı) vücut ısısı36.5-37,5°Carasındadır .

İdrar çıkarma: Yenidoğanlar ilk12-24saat içinde idrar çıkarmalıdır .

Mekonyum: Yenidoğan ilkdışkılamasını 48saat içinde yapmalıdır .

Uyku: Normal yenidoğan 12-18saat uyuyabilir .

Beslenme: Anne sütüyle beslenen bebekler 24saatte ortalama 8-12kez emzirilmelidir .

Lanugo tüyleri, özellikle prematürelerde, sırtta, omuzlarda, alında, kulaklarda veyüzde yaygın şekilde bulunur .

Yenidoğanın Başı

Baş çevresi mezura ilearkada başın ençıkıntılı yeri, önde kulakların vekaşların üzerinden geçen hatüzerinden yapılmalıdır .Baş muayenesi yapılırken aşağıdaki maddeler dikkatle incelenmelidir .

• Kaput suksedeneum
• Sefal hematom
• Sütürler
• Fontanel
• Yüz
• Gözler
• Kulak
• Burun
• Ağız
• Boyun

Deri: Yenidoğanın derisi pembe renkte, ince, yumuşak veçok hassastır .Yapılan deri muayenesi esnasında saptanabilecek bulgular aşağıda sıralanmıştır .

• Verniks kazeoza
• Toksik eritem
• Mongol lekesi
• Salmon lekeleri
• Kavernöz hemanjiomlar
• Milia
• Miliaria (İsilik)
• Palyaço renk değişikliği
• Yenidoğan aknesi
• Sklerema

Solunum Sistemi

Solunum oksijenle karbondioksidin vücut iledışortam arasında değişimidir . Yenidoğanlarda normal solunum sayısı dakikada 40-60arasındadır .

Kardiyovasküler Sistem

Yenidoğanda kalp atımı dakikada 120-160 atım arasındadır .Kalp hızının 160/dakika’dan fazla olmasına “taşikardi”, 100/dakika’nın altında olmasına ise “bradikardi” denir

Kol ve Bacaklar

Yenidoğanlar doğum sonrası normalde kol ve bacaklarını hafif fleksiyonda (kıvrılmış) ve göğüse yakın tutar. İlk fizik muayenede tüm ekstremiteler yapısal anomali, döküntü, ödem ve siyanoz varlığı bakımından değerlendirilmelidir.

Karın

Yenidoğanlarda karın bölgesinin yuvarlak ve şişkin görünmesi normaldir. Karında şişlik, sertlik, cilt renginde değişiklik olması önemlidir ve hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Gastrointestinal Sistem

Yenidoğan bebekte 24–36saat içinde görülen ilkdışkıya mekonyum denir ve rengi koyu yeşil -siyahtır .Bebek anne sütü almaya başladıktan sonra rengi değişir .

Üriner Sistem

Bebekler doğar doğmaz idrarını yapabilir .12-24saat sonra idrar yapımı sıklaşır . Günde 6-10kezidrar yapması yeterli sıvıaldığının göstergesidir .

Sinir Sistemi

Yenidoğan bebeklerin beyni doğumda oldukça büyüktür .Yenidoğan beyin ve omuriliğindeki nöron sayısı erişkin dönemdeki nöron sayısı ileeşit olmasına rağmen bunöronların aksonları venöronlar arası bağlantı henüz gelişimini tamamlamamıştır .

Bağışıklık Sistemi

Yenidoğanların bağışıklık sistemi yetersizdir .Özellikle ilkaltıayanne sütünden geçen antikorlar tarafından hastalıklardan korunur .

Genital Organlar

Erkek bebeklerde skrotumlar inmemiş testis açısından kontrol edilmelidir . Anneden geçen hormonlar nedeniyle genital organlar hafif şişgörülebilir, birkaç günde düzelir .

Kızbebeklerde bazen anneden geçen östrojenlerin çekilmesine bağlı ilkbirkaç günde beyaz vebazen hafif kanlı akıntı olabilir .Normal fizyolojik birdurumdur, araştırmaya vetedaviye gerek yoktur .

Yenidoğan Duyguları

• Dokunma
• TatveKoku alma
• İşitme
• Görme

Yenidoğanın Nörolojik Özellikleri/Refleksleri

Yenidoğan bebeklerde merkezi sinir sisteminin olgunlaşması henüz tamamlanmamıştır. Yenidoğan normal yaşamını sürdürebilmek için birçok koruyucu refleksle doğar. Bu refleksler;

• Emme refleksi
• Arama refleksi
• Moro refleksi
• Yakalama refleksi
• Yer bulma ve adımlama
• Babinski refleksi
• Tonik boyun refleksi

Yenidoğan Tarama Programları

Taramalar, belirti vermeden hastalıkların teşhisi ve erken dönemde tedavisi ile morbidite ve mortaliteyi önlemek amacı ile yürütülen toplum sağlığı hizmetleridir.

Neonatal Tarama Programları doğrultusunda tüm yenidoğanların konjenital hipotiroidi, fenilketonüri, kistik fibrozis, biyotinidaz eksikliği, işitme, görme ve doğuştan kalça çıkığı yönünden taranarak oluşacak zekâ geriliği, beyin hasarları ve geri dönüşümsüz zararların engellenmesi amaçlanmaktadır.

Aşılar

2000 gr’ın üzerinde doğan tüm bebeklere doğumda Hepatit B aşısının ilk dozu yapılmaktadır.

Prematüre bebeklerde de aşılara normal yenidoğanda olduğu gibi başlanır. Ancak hepatit B aşısı bebek 2000 gr’ın, BCG (verem) aşısı bebek 3000 gr’ın üzerine çıktıktan sonra yapılır.