Kazalar ve Yaralanmalar

Kanamalı Hastada İlk Yardım

Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına kaçışı kanama olarak tanımlanır.. Pulsatil ve basınçlı kanamaların varlığında arteryal kanamalar akla gelmelidir. Arteryal kanamalar kısa süre içinde ciddi kan kaybına neden olur.

İç Kanamalar

İç kanamalarda uygulanması gereken ilk yardım basamakları çevre güvenliği sağlandıktan sonra hasta/yaralının hayat fonksiyonlarının takibi ve 112 acil sağlık hizmetlerinin aktivasyonunu içerir.

Dış Kanamalar

Dış kanamalarda yara bölgesindeki kıyafetler uzaklaştırılır, kanayan bölgeye temiz bir bezle güçlü şekilde baskı yapılır. Yanıt alınamayan durumlarda üzerine ikinci bir ped koyularak bandaj ile sıkıca sarılır. Kanama kontrol altına alınamaz ise sırasıyla basınç noktalarına bası ve turnike işlemi uygulanır.

Yaralanmalarda İlk Yardım

Açık Yaralar

Basit müdahale gerektiren abrazyon ve avülsiyon gibi durumlarda yara bölgesi bol su ile içerden dışarı doğru temizlenerek yıkanır. Yabancı cisimler yara bölgesinden uzaklaştırılır. Yaranın üzeri temiz bir bez ile kapatılır.

Delici kesici alet yaralanmalarında vücuda veya uzva saplı olan hiçbir alet çıkarılmaz.

Burkulmalar

Eklemi oluşturan bağ ve kapsüllerde ekleme uygun hareketin yapılmadığı durumlarda ortaya çıkan zedelenmelere verilen addır. Ani başlayan ağrı ve hızla gelişen şişlik ve morlukla birliktelik gösterir. Hastaya RICE (rest-icecompression-elevation) yani istirahat, bölgesel soğuk uygulama, elastik bandaj ile kompresyon ve yüksekte tutma önerilerinde bulunulur.

Dislokasyonlar (Çıkık)

Birbirine komşu iki kemiğe hareket kabiliyeti kazandıran birleşim bölgelerine eklem adı verilir. Çıkıklar şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık, fonksiyon kaybı ve en önemlisi beklenen pozisyonun dışında eklem görüntüsü ile bulgu verir. Eklem oturtulmaya çalışılmaz. Çıkık olan bölgenin etrafı yumuşak malzeme ile desteklenip sarılır.

Kırıklar

Kemik yapısının karşı koyabileceğinden daha yüksek bir enerji karşısında bütünlüğünün bozulması anlamına gelir. Kırık bölgesi mümkün olduğunca hareket ettirilmeden hasta uygun pozisyona alınır. Açık kırık varlığında kırık bölgesi temiz bir bezle kapatılmalı, olası kanama varlığında kanamanın kontrolü sağlanmalıdır. Kırık bölgesinin üstünde ve altında kalan iki eklemi de içine alacak şekilde bölgenin altına sert bir karton veya tahta yerleştirilir. Daha sonra bu tahta sargı bezleri ile bölgeye tespit edilir.

Amputasyonlar

Uzuvların bir bölümünün bedenden ayrılması durumudur. Ampute bölgede kanama kontrolü yapılarak temiz bir bez ile kapatılır. Yaralanan bölge kalp seviyesinin üzerinde tutulur.

Travmalarda İlk Yardım

Kafa Travmalarıında İlk Yardım

Olası omurga travması olduğu düşünülen kafa travmalı hastalarda hava yolu açıklığı çene çekme manevrası ile sağlanmalı ve boyun immobilizasyonu (hareketsizliği) oluşturulmalıdır. Hastanın bilinci açık ise sırt üstü yatırılmalı ve baş boyun gövde tek bir eksen üzerinde bulunacak şekilde 112 ekipleri beklenmelidir.

Göğüs Travmalarında İlk Yardım

Tüm travmalarda olduğu gibi göğüs travmasında da temel ilk yardım yaklaşımı aynıdır. Hastanın bilinç kaybı mevcut ise yaralanma olan tarafa doğru koma pozisyonuna alınır. Penetran göğüs travmalarında açık yara mevcutsa yara valf sistemi oluşturacak şekilde kapatılmalıdır. Delici kesici alet göğüs üzerinde ise kesinlikle çıkarılmamalıdır.

Karın Travmalarında İlk Yardım

Karın travmaları da göğüs travmaları gibi künt veya penetran travmalardan oluşmaktadır. İlk yardım uygulamaları diğer yaralanmalarda uygulananlara benzerlik gösterir. Ancak karın travması olan hastalarda dışarıda olan organlar geriye itilmeye çalışılmamalı ve yaraya direkt bası yapılmamalıdır.

Omurga Travmalarında İlk Yardım

Hava yolu açıklığı çene çekme manevrası ile sağlanır. Bu sayede hastanın omurgası stabil şekilde hareketsiz kalır. Kafa travmalı bir hastada bilinç kaybı mevcut ise aksi ispat edilene kadar omurga travması olduğu düşünülmelidir. Omurga travmaları bir hasta tehlike durumunda olmadığı sürece bulunduğu yerden hareket ettirilmemelidir.

Göz Travmalarında İlk Yardım

Göz travmalarında göz veya kontakt lense dokunulmamalı, gözün ovulmasına izin verilmemeli, yabancı cisim var ise çıkarılmaya çalışılmamalı, baskılı pansuman yapılmamalıdır. Kimyasal madde yanıklarında olabildiğince hızlı davranılmalı ve göz bol su ile yıkanmalıdır.

Çevresel Acillerde İlk Yardım

Sıcak Çarpmasında İlk Yardım

Sıcak çarpmasına maruz kalan kişiler serin ve havadar bir alana alınmalıdır. Giysiler çıkarılıp yüz ve boyun bölgesine ıslak serin bezler koyulur. Hasta sırt üstü yatırılarak bacaklar 30o yükseltilir. Bilinci açık bulantı kusma şikayeti olmayan hastalara ağızdan tuz içeriği olan sıvılar verilmelidir.

Donmalarda İlk Yardım

Donmalarda. hasta sıcak ve kuru bir alana alınmalıdır. Hastanın ıslak kıyafetleri çıkarılıp rahat bir pozisyonda istirahati sağlanır. Hasta battaniyeler ile örtüldükten sonra vücut sıcaklığını düzenleyebilmek için başı sarılır. Hastaya sıcak içecekler verilebilir. Boyun ve koltuk altı gibi bölgelere sıcak su torbaları koyularak hastanın dış sıcaklığı transfer etmesi sağlanır.

Yanıklarda İlk Yardım

Yanıklarda; yanık bölgesinde yapışan elbiseler çıkartılmaya çalışılmamalıdır. Yanık sonucu oluşan büller patlatılmamalıdır. Yanık alanına yoğurt, diş macunu, zeytinyağı gibi maddeler sürülmemelidir. Yanık bölgesine direkt buz veya soğuk uygulama yapılamamalıdır. Yanıkta ilk yardım uygulamaları basittir. Yanan bölge 20 dakika boyunca akan suyun altında bekletilir..