Çocuğun Eğitiminde ve Gelişiminde Annenin Rolü

Bronfenbrenner ekolojik kuramda çocukları çevreleyen sistemler ve bu sistemler arasındaki etkileşimlere değinir. Anneler, çocukların en yakın çevresinde bulunan mikrosistemde alır. Çocukların en yakın çevresinde olması ve çocukla sıklıkla zaman geçirmesi annelerin çocukların eğitiminde ve gelişiminde önemli bir yer tutmasını sağlar. Anneler, hem genetik hem de çevresel bağlamda çocukların gelişim ve öğrenmesinde yaşam boyu etkilidir. Annenin yaşam boyu eğitim sürecindeki rolü, yaşam boyu bağlılık ve katılım ile açıklanabilir.

Anneler çocukların informal öğrenmelerini destekleyen ve katkı sunanlardır. Sağlıklı uyku, beslenme ve hijyen alışkanlıkları kazandırmak (el, yüz yıkamak, banyo yapmak, çevreyi temiz tutmak, günlük rutinleri oluşturmak (yemek yemek, okula gitmek, banyo yapmak gibi) , temel davranışların oluşması ve toplumsal değerlerin öğrenilmesi (görgü kurallarını öğrenmek, özür dilemek, teşekkür etmek vb), belirli uğraşlar geliştirmek (yürümek, koşmak, örgü örmek, yemek yapmak vb), günlük yaşam becerileri kazanmak ( yemek yapmak, temizlik yapmak, özbakım becerilerini kullanmak vb) gibi bir çok temel beceri ve davranış annelerin desteği ile öğrenilebilir. Toplumun oluşmasında ailenin rolü ve aile içinde annenin rolü düşünüldüğünde, anneler değerlerin, tutumların ve davranışların yani kültürel değerlerin çocuklarına aktarılmasında da önemli bir yer tutarlar. Örneğin bayramda büyükleri ziyaret etme, bir hata yaptığında özür dileme, misafire ikramda bulunma gibi...

Anneler çocuklarının formal öğrenmelerinde de önemli yer tutarlar. Özellikle okul -aile ortaklıklarının kurulması ve anne -baba ilgisinin oluşması bu bağlamda son derece önemlidir. Çocuğun eğitim yaşamına katkı sağlayan anneler, çocukların okula yönelik olumlu tutum geliştirmesine ve daha başarılı olmalarına da olanak sunmuş olurlar. Boylamsal araştırmalar, çocuklarının eğitim/okul deneyimlerine ailelerin katılmasının olumlu etkilerinin ilerleyen yaşlarda da devam ettiğini göstermektedir.

Anneler, çocukların tüm gelişim alanlarında katkı sağlayan önemli kişilerdir. Uyku, beslenme ve hareket alışkanlıklarının kazandırılması yoluyla fiziksel gelişime katkı sunarlar. Çocukların uyku rutinlerinin oluşturulması, dengeli ve düzenli uyku alışkanlığının kazandırılması, bebeklik döneminde anne sütü ile başlayan beslenme sürecinin sonraki dönemlerde dengeli ve düzenli beslenme alışkanlıkları ile sürdürülebilmesi, çocuğun motor becerilerinin desteklenebilmesi için düzenli spor alışkanlıklarının kazandırılması gerekir.

Zengin uyarıcılı ortamların oluşturulması ve çocukların bu ortamlarda akıl yürütme, neden -sonuç ilişkisi kurma ve ya problem çözme gibi bilişsel becerilerinin desteklenmesi çok önemlidir. Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki bilişsel gelişim açısından desteklenen çocuklarda okula yönelik tutumlar olumlu olarak değişmekte, ilerleyen yaşamlarında daha başarılı bir eğitim öğretim süreci geçirmeleri ve yükseköğrenim görme olasılıkları artmaktadır. Anneler, çocuklarının zengin uyarıcılı ortamlara katılım sağlamasında rol model olmaları yönünden de önemli bir role sahiptir.

Sağlıklı bireyler sağlıklı ailelerde, sağlıklı ailelerde sağlıklı toplumda gelişir. Çocukların sosyal -duygusal gelişimlerinde kendilerini tanımaları, ifade etmeleri ve sosyalleşmelerinde, kendilerini ifade etmeleri ve sağlıklı bir topluma uyum sağlamalarında da annelerin rolü büyüktür. Güvenli ve sağlıklı ailelerin oluşmasına katkı sağlayan anneler, değerlerin, davranışların ve tutumların oluşmasında da önemli rol oynarlar.

Çocukları ile sağlıklı iletişim kuran anneler, dil açısından da çocukların zengin uyarıcılı ortamlarda bulunmasına özen göstermeli, çocukların kitap okumasına olanak ve fırsat tanımalıdır. Çocuklar ile konuşmak, fikirlerini söyleyebilecekleri ortamlar oluşturmak ve kendilerini sözel ve sözel olmayan yollar ile ifade etmelerine olanak sağlamak gereklidir. Bu bağlamda anneler, çocukları için iyi bir rehber olabilirler.

Özetle anneler, çocuklarının eğitiminde ve gelişiminde çok önemli bir rol üstlenirler. Ancak unutmamalıdır ki çocukların sağlıklı bir gelişmesinin yolu sadece anneden değil, sağlıklı aileden ve sağlıklı toplumdan geçer.