Ailenin Tanımı, Tarihsel Süreçte Aile, Aile Çeşitleri

Aile, toplumların temel taşı ve çekirdeğidir. İnsanlık tarihi ile beraber var olan aile toplumsal bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Anne, baba ve çocuklardan meydana gelen toplumların en küçük temel taşı olarak tanımlanan ailenin çok sayıda tanımı yapılmıştır.

Türk dil kurumu (2020) aileyi, kan ve evlilik bağına dayanan, kardeşler, koca, karı ve çocuklar arasındaki ilişkilerin meydana getirdiği toplumdaki en küçük birim olarak tanımlamaktadır.

Günümüzde tek bir aile tipinden bahsetmek neredeyse imkansız hale gelmiştir.

Aile olgusunun tanımı ve yapısı farklılaşsa da aile, sosyalleşme sürecinde son derece önemli bir konumdadır.

Aile kurumu zamanla yerine getirdiği işlevlerinden bazılarını diğer toplumsal kurumlara devrederek, işlevlerinde bir azalmaya gittiği söylenebilir. Örneğin, ailede küçük çocuğun bakımı daha önce anne tarafından yapılırken günümüzde kreşler, çocuk yuvaları, ilkokul ve anaokulları gibi kurumlar tarafından karşılanır olmaya başlanmıştır.

İçinde bulunduğu toplumun üretim biçimlerinden, değer yargılarına, gelenek/görenek ve kültür anlayışlarına kadar birçok başlıktan etkilenen aile, farklı yapı ve işleyişlerle fonksiyonlarına yerine getirmiştir/getirmektedir.

Ekonomik gücün önemi ve üretkenliğin etkisi de aile sistemini etkileyerek aile bağlarının zayıflamasına sebep olmuştur. Tarih boyunca aile, zamanın gereksinimlerini karşılayan sorumluluklar ve roller üstlenmiştir.

Ailenin eski dönemlerden günümüze kadar olan değişimi ve geliş imi süresince, araştırmacılar ailenin anaerkil toplum özelliklerine sahip olduğunu ifade etmişlerdir. Bu durum annenin özellikle üretimde bir güç olduğunu ve soyun anne tarafından belirlendiğini göstermektedir

Aile çeşitleri faklı şekillerde sınıflandırılabilir. Büyüklüğüne, yerleşim yerine, oturulan yere, soyun izlenmesine, çevreye, tercihe, eş sayısına göre bunlardan bazılarıdır.

Yerleşim yerlerine göre aileler; köy, kent, gecekondu, kasaba ailesi şeklinde sınıflandırılabilir.

Büyüklüğüne göre aileler çekirdek ve geniş aile olmak üzere ikiye ayrılır.

Otoriteye göre ataerkil, anaerkil ve eşitlikçi aileler bulunmaktadır.

Soyun izlenmesi yönüyle aile; ana soyunun, baba soyunun ya da her iki soy izlenmesiyle de çeşitlenebilir.

Oturulan yere göre aileler; faklı şekillerde sınıflandırılabilir.

Eş sayısına göre ailelerin poligami ve monogami olarak iki türü vardır.

Çevre ölçütüne göre egzogami ve endogami aileler bulunmaktadır.

Tercih ölçütüne göre de aileleler sınıflandırılabilir. Bunlar; levirat, sorarat, berder, taygeldi ve beşik kertmesidir.

Ayrıca günümüzde farklı yaşam biçimleri ve yeni aile yapıları ortaya çıkmıştır. Farklı şekillerde isimlendirilebilir. Parçalanmış aileler, yeni geniş üvey aile, tek ebeveynli aileler, birlikte yaşama, bekar kalma, babasız aile, üvey aile, yolcu aile bunlardan bazılarıdır.

Günümüzde modern yaşamın artışıyla orantılı boşanma oranları, evliliğin getirmiş olduğu sorumluluklar ve yükümlülüklerden kaçınma isteği, kariyer sahibi olabilmek için yoğun ve yorucu çalışmanın getirdiği stres bireyleri evlilikten uzaklaştırmıştır. Günümüzde yaşanan sosyal ve ekonomik değişimler, kadının çalışma hayatında daha fazla yer alması ile birlikte aile yapısı da değişim göstermiştir. Dolayısıyla ailelerin görev ve sorumlulukları da günlük sorunlara paralel olarak değişim göstermiştir.