Erken Tunç Çağı: Anadolu’nun İlk Kentleri

Yaklaşık MÖ 3000 -2000 arasına tarihlenen Erken Tunç Çağı, tüm Yakın Doğu'da tunç endüstrisindeki ileri düzeyde uzmanlaşmayla temsil edilir. Anadolu'da Erken Tunç Çağı süreci, kentlerin ve yönetici sınıfın ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Erken Tunç Çağı II dönemiyle birlikte etrafı surla çevrili sitadeller, tapınak veya saray gibi kamu yapıları ve yönetici/soylu mezarları belirmeye başlar. Batı Anadolu'da Troya, Küllüoba, Karataş -Semayük; Orta Anadolu'da Alişar, Kültepe, Alacahöyük; Güneydoğu Anadolu'da, Kazane, Titriş, Kurban, Zeytinlibahçe; Elâzığ -Malatya Bölgesi'nde Arslantepe, Norşuntepe, Tepecik, Korucutepe gibi merkezlerden elde edilen arkeolojik veriler, Erken Tunç Çağı'nda tüm Anadolu'da kentleşme sürecinin yaşandığını açıkça gösterir. Öte yandan yalnızca Doğu Anadolu'nun Van Gölü Havzası'nı ve Erzurum -Kars Bölgesi'ni içeren dağlık kesim, kentleşmenin gerisinde kalarak Transkafkasya kökenli kültürün etkisi altında, tümüyle kırsal ekonomiye sahip köy niteliğinde bir yerleşim düzeni arz eder. Bu bölge, Erken Tunç Çağı sürecinin sonuna kadar, Transkafkasya kültürünün etkisi altında kaldığı için Anadolu'da yaşanan kentleşmeye yönelik gelişimlerin her daim dışında kalmıştır.

Erken Tunç Çağı'nda Anadolu'nun ölügömme geleneklerinde bazı değişimler göze çarpar .Basit toprak mezar veküp mezar dışında ilkkeztaşsandık veoda mezarlar görülmeye başlar .Taş sandık veoda mezarlar zengin buluntularıyla dikkat çeker .İlkkezyönetici/soylu mezarları ortaya çıkar .

Anadolu'nun Erken Tunç Çağı sürecine yönelik verilerin birkısmı mezarlardan elde edilir .Aslında dönemin enzengin madeni buluntularının özellikle mezarlar içinde açığa çıkarıldığının altı çizilmelidir .Alacahöyük, Başur, Arslantepe gibi mezarlarda bulunan madeni eserler, budönemde yalnızca tuncun değil, aynı zamanda altın, gümüş veelektron gibi diğer değerli madenlerin dekullanıldığını ortaya koyar .Madeni eserlerin üretim teknolojisi dönemin gelişmiş madencilik anlayışını vemadenci ustalarının maharetini gözler önüne serer .Mezarlarda tespit edilen eserler arasında madeni takı vesüs eşyaları, kaplar, silahlar ve tören objeleri veçeşitli değerli taşlardan yapılmış boncuklar yeralır.

Anadolu'da tespit edilen Erken Tunç Çağı eserleri, aynı zamanda dönemin bölgeler arası ilişkileri veticari faaliyetleri hakkında dabilgiler verir .Bu dönemde başta kalay olmak üzere çeşitli ihtiyaç madddelerinin ticari faaliyetler neticesinde uzak bölgelerden temin edildiği anlaşılır .Hem kara hem dedeniz ticaretinin yapıldığı budönemde, söz konusu ticari faaliyetlerin sistemli bir organizasyon neticesinde yönetici sınıf tarafından organize edildiği düşünülür . Bubağlamda, diğer Yakın Doğu toplumlarında olduğu gibi, tüccar sınıfının Anadolu toplumlarında daönemli biryerteşkil ettiği anlaşılır .