Afetlerde Ekip Çalışması ve Liderlik
Afet durumları ise hem ekip/çalışması hem lider gereksinimi duyulan akut ve zor dönemlerdir.
Ekip Çalışması
Ekip; meslek, davranış, tutum vb. yönlerden birbirine uyumlu kişilerin oluşturduğu, özel bir göreve odaklanarak belirli bir amaca doğru hareket eden insan topluluğudur. Ekip çalışması, yapılacak işin özelliğine göre, belirli hedef ve yöntemler göz önünde bulundurularak iş için birden çok çalışanın bir araya gelip güçlerini birleştirmesi ve iş birliği yapmasıdır.
Ekip Türleri
Ekip, ortak bir amaca bağlı olan ve belirli becerilere sahip insan grubudur. Ekip türleri şunlardır:
- Problem çözme ekipleri
- Kendi kendini yöneten ekipler
- Sanal ekipler
- Proje ekipleri
Başarılı Ekip ve Ekip Çalışmasının Özellikleri
Başarılı, etkin ve verimli bir şekilde çalışan ekipler şu özelliklere sahip olmalıdır: Üyeler arasında etkin, zamanında ve bilgi paylaşımına dayanan bir iletişim süreci olmalıdır. Ekip üyelerinin ve ekip liderinin motivasyonu yüksek olmalıdır. Ekip üyeleri zor ve değişken durumlara hemen uyum gösterebilmelidir.
Liderlik
Liderlik, aynı amaç etrafında toplanan bir ekibin iş yapma ve başarma faaliyetlerini etkileme sürecidir. Lider ise ekipteki üyelerin faaliyetlerini yöneten ve koordine edebilen bireydir. Bu bireyler liderlik süreci kapsamında ekibi organize
Liderlik Tarzları
Liderler var olan durumu yönetme biçimlerine ve ekibi ile olan ilişkilerine göre çeşitli şekillerde isimlendirilmektedir.
- Otokratik liderlik tarzı
- Serbest bırakıcı liderlik tarzı
- Paternalist (babacan) liderlik tarzı
- Orta yol liderlik tarzı
- Karizmatik liderlik tarzı
- Transaksiyonel (işlemsel) liderlik
- Transformasyonel (dönüşümcü) liderlik tarzı
Liderin Özellikleri
Tüm liderlerde olması beklenen özellikler aşağıda belirtilmektedir.
Kişisel Özellikler
Güçlü kişiler arası ilişkiler oluşturabilme ve bireyler ile etkin iletişim kurabilme, kesin ve kararlı hareket etme
Fiziksel ve Zihinsel Özellikler
Fizikî anlamda dinç olma, kişisel görünüme dikkat etme
Genel Özellikler
Hizmet sunmaya eğilimli olma, kişisel ve diğer bireylerin gelişimini sağlama
Etkin Liderlik
Liderler işi yönetmez, işi yapanları yönlendirirler. Dolay ısı ile ortaya çıkan iş bir ekip çalışmasıdır ve başarı ekibin başarısı olarak nitelendirilmektedir.
- Vizyon
- İletişim
- Yaratıcılık
- Dürüstlük ve güven
- Örnek olma becerisi
- Öğrenme
- Empati
Afetlerde Ekip Çalışması ve Liderlik
Liderler afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılabilmesi için, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında yapılması gereken teknik, yönetsel ve yasal çalışmaları belirleyerek ve uygulamaya aktararak afet yönetimini gerçekleştirirler. Afet olaylarına yönelik liderlik faaliyetleri beş aşamadan oluşmaktadır:
- Zarar azaltma aşaması
- Hazırlıklı olma aşaması
- Müdahale aşaması
- İyileştirme aşaması
- Yeniden inşa aşaması
Afet durumlarında ekiplerin etkin bir şekilde çalışmasını sağlayan, bu karmaşık ortamların tansiyonunu hep dengede tutan liderlerin aşağıdaki özelliklere sahip olmaları gerekir:
- Yüksek düzeyde seçici bir algıya sahip olmak
- Dikkatli ve uyanık olmak
- Afet çevresine yönelik bilgiye sahip olmak, duyarlı olmak
- Gerektiğinde otoriter olmak
- Kararlı olmak fakat çevresinden gelen önerilere de açık olmak.
- Mantıklı kararları zamanında almak
- Hem afet zedelere hem ekip üyelerine karşı empati yapmak
- Afetlerde yaşanan krizleri rahatlıkla karşılamak
- Kişilerin ani, yüksek ve korku/kızgınlık/acı dolu tepkilerini anlayışla karşılamak
- Kişilerin panik tepkilerini sakinleştirmek
- Çevresine güven vermek