Afetlerde Tahliye ve Yönetimi

Afet: İnsanlar için fiziksel, sosyal ve ekonomik kayıplara neden olan, normal yaşamı kesintiye uğratan veya durduran, toplumları etkileyen, yerel olanaklarla baş edilemeyen her türlü doğal, teknolojik veya insan kaynaklı tüm olaylardır.

Tahliye: Genel olarak hızlı gelişen akut acil bir durum karşısında, maruz kalınan hasarı en aza indirmek ve yaşam kurtarmak için, insanları tehlikeli bir alandan geçici olarak güvenli alanlara, saatler veya haftalar süren kısa bir zaman çerçevesinde taşımaktır.

Tahliye planları, uygulama, sorumluluk, kaynak ve katılımcıların önceden tespit edildiği, böylelikle zamanında, uyumlu ve kolay bir tahliyenin gerçekleşmesini sağlayan yazılı kayıtlı belgelerdir. Afetler olmadan önce planların hazırlanması hayat kurtarıcıdır. Bu planlamaların tüm afetleri kapsaması beklenmeyebilir, ancak o bölgede olma ihtimali yüksek afetlere yönelik planlamalar yapılmalı, senaryolar hazırlanmalı ve tatbikatlar yapılmalıdır.

Tahliye planları yapılırken bölge nüfus analizi, risk analizi, haritaların çıkartılması, kapasite tespiti, güvenli tahliye rotası, barınak tespiti, yardımcı kurum, personel, ekipman tespiti, okul, hastane gibi kurumların tespiti, çocuk, yaşlı, engelli gibi bireylere özel bakım eğitimi almış personelin tespiti gibi işlemler yapılmalıdır.

Afet tahliye basamakları; olay öncesi hazırlık, erken uyarı sistemi ve halkın bilgilendirilmesi, tahliye kararının alınması, uyarı, tahliye, barınak, kurtarma, sürekli risk takibi, koruma basamaklarından oluşur.

Hastane tahliyesi: Hastane çalışanlarının, hasta ve hasta yakınlarının tehdit oluşturan bir durum karşısında kısmen ya da tamamen boşaltılarak daha güvenli alanlara nakledilmesine hastanenin tahliyesi denir. Tam tahliye yapılacaksa hastaların daha önceden belirlenen uygun hastanelere gönderilmesi gerekir. Tahliye için resmî ve özel kuruluşlardan destek istenmeli, hastaların sevk edilebileceği hastaneler önceden planlanmalı ve gerekli anlaşmalar yapılmalıdır.

Okul tahliyesi: Eğitim, toplantı ve tahliye tatbikatları yıl içinde belli aralıklarla yapılmalıdır. Her sene, örneğin öğretim yılı başında komşu (yan yana veya karşı karşıya olan yakın) personel/birimler/sınıflar/odalar eşleştirilmelidir. Öğrenci teslimi kimlik kontrolü, tanık ve tutanakla gerçekleştirilmeli, ailesi gelmeyen öğrenciler polis nezaretinde Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne bağlı yurtlara teslim edilmelidir.

Engelli tahliyesi: Engelli kişilerin tahliye tatbikatlarının yapılması tahliye işlemlerini kolaylaştıracaktır. Bazı bedensel engelliler bulundukları yapıyı kendi kendilerine tahliye edebilir. Eğer varsa engelliler için ayrılmış tahliye yollarını kullanmalıdırlar. Kendi tahliye olamayanlara yardım edilmelidir.

Bir deprem sonrasında tahliye, yangın çıkması veya olasılığı, binada meydana gelen yapısal hasar, bina içine kimyasal, biyolojik, nükleer, radyoaktif (KBNR) madde sızıntısı olması veya olasılığı, patlama olması yada olasılığı, sel su baskını olması yada olasılığı, terör bomba tehdidi, heyelan tehdidi nedeniyle yapılır.

Yangın tahliyesinde boşaltılan odaların camları kapatılır, kimsenin kalmadığından emin olunca kapısı kapatılır ve kapıya boş olduğunu gösteren bilgi kartı takılır. Yangının çıkış noktası tahliye için göz önünde bulundurulur. Ortamda duman varsa eğilerek hareket edilir. Yangın acil çıkış yolları takip edilir. Karşılaşılan kapı kolları elin tersiyle kontrol edilir, soğuk ise açılır ve yola devam edilir. En yakın çıkışa gidilir.

KBNR maddelerle olan afetlerde tahliye, iç veya dış etkiler nedeniyle, güven vermeyen ortamın kısmen veya tamamen boşaltılarak insanların, diğer canlıların ve kritik malzemelerin daha güvenli, bulaş olmayan bölgelere nakledilmesidir. Sıcak alana sadece kaynağında zarar azaltma çalışmalarını yapacak özel yetiştirilmiş müdahale ekibi, özel itfaiye ekibi, ancak yeterli ve uygun koruyucu donanımla girebilir.

Çığda afetzedenin durumuna göre tahliye yapılır. En güvenli tahliye yolu seçilir.

Trafik kazalarında kazazedenin durumuna ve kaza şekline göre uygun tahliye yöntemi seçilir.