Acil Durum ve Afetlerde İletişim ve Bilgi Yönetimi

Afetlerde bilgi yönetimi ve iletişim oldukça önemli unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem ulusal hem de uluslararası düzeyde afete gerekli müdahalenin etkin bir şekilde yapılabilmesi için çok iyi bir planlama, iletişim ve bilgi yönetimi gereklidir. Planlama aşamasında afetten etkilenen bölgeye, insanlara ve afetin durumuna ilişkin çok önemli bilgiler ortaya çıkarılır. Hangi bilginin nasıl iletileceğine karar verilmesi, hedef kitlenin kim olduğu, basın araçlarının nasıl kullanılacağı ve bütün bunların hangi ölçüde ve hangi sırada kullanılacağına bu aşamada karar verilir.

Afet durumunda etkin müdahale sağlayabilmek için afete maruz kalan topluluğun cinsiyet, yaş, ulusal ve etnik köken gibi genel karakteristikleri, risk haritaları, zarar hassasiyetini etkileyen faktörler gibi bölgeye ilişkin afet ve acil duruma ilişkin bilgi, koordinasyon mekanizmaları, afete hazır olma durumu ve afet önleme program ve planları gibi afetlerde organizasyon seviyesi göstergeleri, sağlık sektörüne ilişkin altyapı durumu ve teknik kaynaklar, halkın acil durum ve afetin potansiyel etkileri ve risk seviyeleri hakkındaki bilgisi ve inanışlarına ilişkin risk algıları, iletişimin yöneltileceği hedef kitlenin belirlenmesi, uygun iletişim araçlarının seçilmesi, planlama sürecinin başından itibaren bir takip ve değerlendirme mekanizması oluşturularak devamlı takip ve değerlendirmenin sağlanması oldukça önemlidir.

Afetler statik bir durumda gelişmeyip yüksek mertebede değişkenliğe sahiptirler. Bu yüzden afet sırasında durumun ve gelişmelerin sürekli takip edilerek uygun bir şekilde uygun organlara aktarılması gerekmektedir. Acil operasyon merkezi, durum değerlendirme merkezi ve üretilen temel durum raporları bu amaçlara yönelik kullanılan unsurlardır.

Temel durum raporları genellikle günlük olarak üretilir ve acil durum, afetin etkisi, insanların ihtiyaçları ve halka yardım etmek için yapılanlar hakkındaki son durumu rapor eder. Bu raporlar spekülasyonlar ile değil gerçekler üzerine inşa edilir. Dolayısıyla bu raporlar afetler hakkında bilgi veren güvenilir kaynaklardır .

Önemli konulardan biri de afetlerde etkin mesajlar üretip iletilebilmektir. Mesajlar üretilirken afetzedelerin yaşadığı bölgedeki unsurlar dikkate alınmalı, halkın yanlış inanışlarının yol açacağı söylenti ve mitleri engelleyici yönde mesajlar oluşturulmalıdır. Ayrıca, risk somut olmayan bir kavram olduğu, çoğu insanın bağıl riski algılamayabileceği ve kararları yanlış sebep -sonuç ilişkilerine dayandırabileceği unutulmamalıdır. Halk en iyi net mesajlara cevap verir. Bilgi boşlukları hatalı çıkarımlara ve gecikmiş kararlara veya eylemlere yol açabilir. Halk bilimsel bilgiler hakkında şüpheci olabilir. Geçmişte bu tür bilgiler eğer doğru çıkmamış veya etkisiz kalmışsa halk arasında bu tür bilgilere hala şüpheci yaklaşılabilir. Bütün bunlar değerlendirildiğinde halka olabildiğince net mesajlar vermek etkili sonuçlar alınması açısından önem arz etmektedir.