Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımı, Dalları

Hukuk kuralları, nitelikleri ve konuları göz önünde tutularak çeşitli dallara ayrılmıştır. Bunlardan en önemlilerinden olan kamu hukuku ve özel hukuk ayrımının hangi kıstasa dayanacağı tartışmalara yol açmıştır. Sonuçta ana hatlarıyla kamu gücüne ve otoritesine sahip olan kuruluşların bu otoriteye tabi bireylerle veya birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kuralların kamu hukukuna, kişilerin eşit şart ve yetkilere tabi kimseler olarak kendi aralarındaki ilişkileri düzenleyen kuralların ise özel hukuka girdiği söylenebilir.

Hukuki bir çatışmanın özel mi, kamusal mı olduğunun belirlenmesi için çeşitli teoriler geliştirilmiştir. Bunlar: Çıkar, alt -üst ilişkisi, mahiyet teorisi, egemenlik veya süjeler teorileridir.

Kamu Hukuku

Kamu hukuku; idare hukuku, ceza hukuku, yargılama hukuku, icra -iflas hukuku, devletler genel hukuku, vergi hukukunu kapsar.

Devletler genel hukuku, devletlerarası ilişkileri düzenler .

Anayasa hukuku; devletin şeklini, yapısını, işleyişini, organların görev ve yetkilerini, temel hak ve ödevleri düzenleyen hukuk kurallarıdır.

İdare hukuku kişilerin devletle olan ilişkilerini düzenleyen, kamu hizmetlerine bakan hukuk kurallarıdır.

Ceza hukuku; Suç ve ceza teşkil eden olaylara bakan hukuk kurallarıdır.

Usul (Yargılama) hukuku, adalet dağıtılırken takip edilecek yolu belirler.

Vergi hukuku, vergi ilişkilerini düzenler.

Özel Hukuk

Özel Hukuk: Bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen özel hukukta, devlet düzenleyici ve uygulayıcı olarak yaptırım aşamasında bu hukuka müdahale eder. Devlet, tüzel kişi olarak bireylerle ilişkisinde, birey gibi özel hukuka tabi olur. Devlete ait ticari işletmelerin bireylerle olan iş ilişkileri de özel hukuka girebilir. Özel hukuk alanında temel ilke olan serbestlik ilkesine göre "kanunla yasaklanmamış her şey meşrudur." Özel hukukta, bir kimseye, hukuk düzeninin sağladığı yetkilere hak denir. Hakkın kullanılması veya kullanılmaması kişiye bırakılmıştır. Kişi hakkını doğrudan veya tasarruf ile kullanır. Ehliyeti olmayanlar haklarını temsilci, velayetçi ile kullanırlar. Bir hak, medeni kanuna göre dürüstlükle bağdaşır olmalıdır. Aksi hâlde, bir hakkın kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.

Haklar; mutlak ve nisbi, ayni ve kişisel haklar, malvarlığı hakları, kişi varlığı hakları, inşai haklar başlıklarına ayrılır. Sahipsiz hak olmaz, her hakkın bir sahibi vardır. Haksahibi, gerçek veya tüzeldir. Hak ehliyeti yönünden herkes eşittir. İnsanlar hak ehliyetini doğumla kazanır ve buna kişi denir. Kişilik, hukukun temel kavramıdır. Haklar, aslen veya devren kazanılır. Bazı haklar devredilemez. Hakkın yitirilmesi kişiliğin sona ermesi veya feragat ile olur.

Bireylerin tam bir eşitlik içerisinde, tamamen kendi iradelerine dayanarak aralarında yaptıkları anlaşmaların dayandığı hukuksal temel, özel hukukta "Sözleşme Serbestliği" olarak adlandırılır.

Şirketlerin aralarındaki anlaşmaları, uluslararası örgütlerin kendi aralarında anlaşmaları özel hukuka örnek olarak gösterilebilir.

Özel hukuk ; medeni hukuku, ticaret hukukunu ve devletlerarası özel hukuku kapsar.

Medeni hukuk: Toplumda insanın bütün eylem ve davranışlarını ifade eder.

Ticaret hukuku : Şahıslar arasındaki ticari ilişkileri düzenler.

Devletler Özel Hukuku: Çeşitli devletlere bağlı bulunan şahısların ilişkilerini düzenler.