İlkeler, Temel Hak Ve Görevler

Anayasal İlkeler ve Haklar

İlke: Temel düşünce, temel inanç, umde, prensip. Temel Bilgi. Öge, unsur şeklinde ifade edilir.

Hak: Adaletin, hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şey, kazanç. Verilmiş emekten doğan manevi yetki olarak tanımlanır.

Anayasal İlkeler

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası "Cumhuriyetinin nitelikleri" başlığı altında "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk Milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir." şeklindeki açıklamayla Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Temel İlkelerini saymıştır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Temel İlkeleri; Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet İlkesi, Demokratik Devlet İlkesi, Hukuk Devleti İlkesi, Laik Devlet İlkesi, Sosyal Devlet İlkesi, İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi, Eşitlik İlkesi, Güçler Ayrılığı İlkesidir.

Yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirinden ayrılmasına güçler ayrılığı denir.

Anayasal Haklar (Temel Hak ve Hürriyetler)

Kişilerin hakkını savunmayı devlet üstlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası temel hak ve hürriyetleri üçe ayırarak; kişinin hakları ve ödevleri (koruyucu, olumsuz (negatif) statü hakları ), sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler ( isteme, olumlu (pozitif) statü hakları ), siyasi haklar ve ödevler (katılma, aktif statü hakları ) şeklinde düzenler.

Kişinin hakları (koruyucu, olumsuz statü hakları)

Kişileri topluma ve devlete karşı koruyan hak ve özgürlüklere “koruyucu haklar” veya “olumsuz statü hakları” denilmektedir.

Sosyal ve ekonomik haklar (isteme, olumlu statü hakları)

Kişilerin toplumdan ve devletten isteyebilecekleri haklara, “isteme hakları veya olumlu statü hakları” denilmektedir.

Siyasi haklar (katılma, aktif statü hakları)

Kişinin devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklara, “katılma hakları” ya da “aktif statü hakları” denilmektedir.

Anayasal Ödevler, Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması ve Korunması

Temel hak ve hürriyetlerin kişinin başkalarına karşı olan sorumluluklarını ve ödevlerini ortadan kaldırmadığı eskiden beri kabul edilmekte olup hürriyet, başkalarına zararlı olmayan davranışlarda bulunabilmek şeklinde tanımlanmaktadır.

Anayasal görevler; vergi vermek, ilköğrenim görmek, kanunlara ve kurallara saygılı olmak, seçimlere katılmak ve vatan hizmeti yapmaktır.

Savaş, seferberlik, olağanüstü hâl gibi durumlarda temel hak ve özgürlükler sınırlandırılabilir.

Temel hak ve hürriyetlerin korunması iç hukukumuza ve uluslararası hukuka göre anayasal koruma altındadır.