Hukuk Kurallarının Kaynağı Ve Sınıflandırılması

Hukuk Kavramı

Toplumsal yapı içerisinde bireylerin uymak zorunda olduğu, toplum tarafından kabul edilmiş kurallar olduğu gibi devlet tarafından toplumun düzen, huzur ve bekasını sağlayacak şekilde teşkil ettirilmiş, bireysel huzurun çerçevesi çizen aynı zamanda toplumun huzurunu hedefleyen kuralla bütününe hukuk kuralları adı verilir. Burada önemli olan hakların korunmasıdır. Hukuk, haklar anlamına gelmektedir.

Hukuk Kurallarının Kaynakları

Hakların korunmasında hukuk kuralları üç ana kaynaktan beslenir. Bunlar yazılı kurallar (mevzuat), yazısız kurallar (örf âdet) ve yardımcı kurallardır.

Yazılı Kaynaklar

Yazılı kuralların en güçlüsü anayasadır. Yasalar anayasanın öngördüğü şekilde düzenlenir. Hazırlanma için belli bir prosedüre ve zamana ihtiyaç duyarlar. Ülkelerin diğer ülkelerle ilişkilerinde düzeni sağlayan bir takım antlaşmalar vardır. Bunlar iki ülke arasında yapılabileceği gibi birden çok ülkeyi de kapsayabilir. İhtiyaç duyulması durumunda yürütmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkartılması da mümkündür. Kanunlar soyut olup genel çerçeveyi oluşturular. Uygulama için ise somut verilerin olması gerekir. Tüzük ve yönetmelikler bunun için hazırlanırlar. Uygulama bütünlüğü sağlamak için idareler tarafından genelgeler hazırlanarak konular hakkında açıklayıcı bilgi verilir.

Yazısız Kaynaklar

Belirli davranış biçimlerinin toplumda yerleşmesi ve bu davranışların tekrarlanmasının zorunlu olduğu inancının yaygınlaşmasıyla örf ve âdet kuralları oluşur. Bunlar hukukun yazısız kaynaklarıdır. Bir davranış biçiminin örf ve âdet kuralı olarak kabul edilebilmesi için taşıması gereken koşullar kesinlik, ahlaka uygunluk, süreklilik, eskilik, genel inanç, kanuna ve hukuk sisteminin genel esaslarına aykırı olmamak şeklinde sıralanmaktadır. Bu şartların tamamının bir arada bulunması gerekmemekle birlikte, süreklilik, genel inanç ve hukuka aykırı olmama koşullarının varlığı mutlaka aranmalıdır.

Yardımcı Kaynaklar

Hukukun yardımcı kaynakları ise bilimsel görüşler (doktrin) ve içtihatlardır. Bunlar hüküm vermede zorunlu olmayan yardımcı kurallardır. Hüküm vericiler (hâkimler) ancak Yargıtay Genel Kurulunca içtihatı birleştirme kararı oluşturdukları konular hakkında bu hükümlere uymak zorundadır.