Çocuklara Yönelik Adli Görüşme Teknikleri

Adli Görüşme

Adli görüşme sorgulama süreci içerisinde en kaliteli bilgiyi almak amacıyla herkesle iletişime girme metodudur (Milne ve Powell, 2010). İnsanlar günlük yaşamda görgü tanığı, kurban ve suçun şüphelisi gibi farklı rollerde ifade vermek zorunda kalabilir. Genelde adli olaylarla ilgili bilgili almak polis işinin yaşam kaynağını teşkil etmektedir (Berg, 2008). Tarihsel olarak polisin yaptığı adli görüşmeler geniş bir araştırma mekanından uzak izole bir ortamda gerçekleşmiştir. Ayrıca ilk tutuklama anından dağıtıma kadar şüphelinin sahip olduğu tecrübelere polis gözetiminde olduğu süreç boyunca çok az önem verilmiştir (Gozna ve Horvath, 2009).

Görgü Tanığı Çocuk

Görgü tanığı çocuk bir olayın kurbanı ya da bir olayı seyirci olarak gözlemleyen, bir sorgulama ya da duruşmanın raporunu yaşanılan olayın ardından anlattıklarıyla şekillendiren kişi olarak adlandırılabilir (Towl ve ark., 2008). Çocukla ilgili birçok vakada hem suçun mağduru hem de suçun tek görgü tanığı çocuk olduğundan bu tür suç vakalarının tamamı çocuğun vereceği ifadelere bağlı olabilmektedir (Santilla ve ark., 2004). Bazı çocuklar istismara maruz kalırken diğer çocukların istismara uğramamasının nedenini belirlemek zordur. Birçok faktör çocukları cinsel istismar kurbanı olma riski içine atabilmektedir. Sosyal izolasyon bu nedenlerden biridir. Yalnız bırakılan, denetlenmeyen çocuklar, birden çok arkadaşı ya da komşusu olmayan çocuklar istismar riskiyle daha fazla karşı karşıyadır (Sgroi, 1982; Finkelhor, 1984). Herhangi bir engeli olan çocuklar özellikle istismara açıktır (Westcott, 1991), bununla birlikte bu tip çocuklar sesleri en az duyulan ve anlatımlarına en az güvenilen grupta yer almaktadır (Poole ve Lamb, 1998).

Bir adli görüşme anında en önemli unsurlardan birisi görüşülen kişiden mümkün oldukça en ayrıntılı bilgiyi elde etmektir. Bilişsel Görüşme (CI) bu hedefe ulaşmak amacıyla Fisher ve Geiselman tarafından 1992 yılında geliştirilmiştir (Canter ve Youngs, Shawyer ve ark., 2009). Birçok adli görüşmeci çocukların yaşamış oldukları olayla ilgili olarak görüşme anında daha ayrıntılı bilgi vermelerine yardımcı olmak için oyuncak, fotoğraf, resim gibi destekleyici araçları kullanabilmektedir (Malloy ve ark., 2011).

PACE

İngiltere'de Polis ve Suç Kanıt Kanunu (PACE)'nun 1984 yılında yasal anlamda işleme konulmasından bu yana tüm kurbanlar, görgü tanıkları ve şüphelilerle yapılan görüşmeler teyp kaydına alınmaktadır (Gudjonsson, 2003; Bull, 1999). Görüşmelerin teyp kaydına alınmasının bir amacı uydurma itirafların önüne geçilmesidir.

Adli Görüşmede Hafızanın Yeri

İnsanoğlunun beyin süreci problem çözme, kararlar alma, davranışlara yön verme gibi tüm temel beceriler görgü tanıklığında ve yaşanılan olayların anlatılmasında önemlidir. Ancak insan beyni insan doğduğunda olgunlaşmamış durumdadır ve olgun bir duruma gelmesi 10 yıldan daha fazla bir zamanı gerektirir. Belleği bir dizi aşamaya ayırarak açıklayan bir yaklaşıma göre önce hatıra oluşturulur, sonra saklanır, daha sonrada geri getirilir. Bu yaklaşıma göre belleğin aşamaları Kodlama (Encoding), Depolama (Storage) ve Geri Getirme (Retrieval)'dir (Terry, 2007).

Türkiye'de 2012 yılında Başbakanlık tarafından yayımlanan 2012 -20 sayılı genelge kapsamında kamu hastaneleri içinde açılan Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM) ve Adalet Bakanlığının mahkemeler içinde çocuk dostu Adli Görüşme Odaları (AGO) kurma sürecine hız vererek kendi personellerini bu konuda eğitmeye başlaması ülkemizde bu konuda devletin gösterdiği önemin boyutunu göstermek açısndan oldukça önemli gelişmeler olarak değerlendirilmektedir.