Kulak, Burun, Boğaz, Göz ve Dermatolojik Hastalıklarda Acil Bakım
Duyu organlarımızdan olan kulak-burun-boğaz (KBB), göz ve cilt hastalıkları, insan sağlığında önemli rol oynamaktadır. KBB hastalıklarında kulak, burun ve boğaz değerlendirilmesi bir bütündür. Değerlendirme hasta ile görüşme anında başlar ve hasta hikâyesi ve fiziksel muayeneyi içerir. KBB muayenesinin anlamlı olması yeterli klinik ve anatomik bilgi ve deneyimin yanı sıra özel aletlerin kullanımı ile mümkündür.
Göz acillerinde hastanın sözel olarak rahatsızlığını tanımlaması, sorunu belirlemeye yardımcı olur. Gözde kaşıntı, yanma ya da batma gibi belirtilerin olup olmadığı belirlenmelidir. Ağrının yeri ve derecesi saptanır. Bir ya da iki gözde kısmi ya da tam görme kaybı varsa görmedeki değişikler değerlendirilir.
Cilt, organizmanın koruyucu örtüsü olarak mekanik bariyer görevi görmektedir. Bu bariyer görevi, çevre tehlikelerden organizmayı koruyarak ve biyolojik sıvıların kaybını önleyerek gerçekleşmektedir. Dermatolojide primer olarak deriyi tutan hastalıklar olduğu gibi, altta yatan sistemik hastalığın deri belirtileri de ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle dermatolojik acil koşulların erken dönemde tanınması ve ardından tedavi edilmesi ile letal sonlanabilecek pek çok hastalık önlenmiş olur.
En sık görülen kulak acilleri;
Eksternal Otit (Yüzücü Kulağı): Dış kulak yolunun iltihabıdır.Bulgu dış kulak yolunda akıntı olması ve kulak kepçesinde inflamatuvar değişikliklerdir.
Otitis media: Orta kulak iltihabıdır. Otoskopla kulak zarının etrafı kızarmış, kulak zarı bombeleşmiş gözükür.
Kulak hematomu: Künt travma sonrası kulak kepçesinde hematom oluşmasıdır. Bu kan aspire edilerek boşaltılmazsa karnabahar kulak deformitesi oluşur.
Kulakta yabancı cisim; çıkarılırken sıvıyla irrige edilmemelidir yoksa şişer ve çıkarmak çok zorlaşır.
Kulak zarı perforasyonu; anteroinferiordan en sık oluşur. Çoğu (%90) birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir.
Sık görülen burun acilleri;
Epistaksis (Burun Kanaması); ikiye ayrılır.
Anterior epistaksis; (%90) en sık Kiesselbach pleksusu (Little bölgesi) denen septumun antero-inferior bölümünden kaynaklanır. Anterior tampon uygulanır, maksimum 2 gün sonra çıkarılmalıdır.
Posterior burun kanaması; daha tehlikelidir. Posterior nazal tamponlama uygulanır, tampon 3-4 gün kalmalıdır, birlikte oral antibiyotik başlanır.
Burun kırığı; bulguları krepitasyon, deformite ve basamaklanmadır. En önemli komplikasyon septal hematomdur.
Sık görülen boğaz acilleri;
Siyaladenit; tükrük bezinin iltihabıdır.
Siyalolitiazis; tükrük bezi kanalında taş oluşmasıdır
Epiglotit: Epiglotun inflamasyonudur.
Krup (laringotrakeit); viral enfeksiyon sonucu oluşan subglottik ödem ve enflamasyonla karakterizedir.
Ludwig Anjini; bakteriyel derin boyun enfeksiyonudur.
Faranjit; farenksin enflamasyonudur.
Peritonsiller apse; streptokoklara bağlı faranjitin veya tonsillitin bir komplikasyonudur. En sık görülen derin KBB enfeksiyonudur.
Sık görülen göz acilleri;
Arpacık (Hordeolum); kirpik yağ bezlerinin iltihabıdır.
Konjonktivit; konjonktivanın iltihaplanmasıdır.
Keratit; kornea inflamasyonudur.
Hipopiyon; ön çemberde inflamatuar hücrelerin birikmesinin beyaz seviye olarak görülmesidir.
Herpes zoster oftalmikusta; dudak kenarında görünen uçuk lezyonuna benzer lezyon göz çevresinde ortaya çıkar.
Dakriosistit; nazolakrimal kanalın tıkanması sonucu lakrimal kesenin akut enfeksiyonudur.
Periorbital ve orbital selülit; görünüm olarak birbirine benzer. Orbital selülitte göz hareketlerinde kısıtlılık ve görme keskinliğinde azalma veya diplopi vardır.
Hifema; travma sonrası ön çemberde kan olmasıdır.
Acil servise cildi ilgilendiren ana şikâyetlerle gelen hastalarda genellikle neden enfeksiyonlar, irritanlar ve alerjilerdir. Cildi ilgilendiren ana şikâyetlerle gelen hastalarda öncelikle kısa bir öykü alınmalıdır. Öyküde lezyonun süresi, yeri, gelişimi ve dağılımı sorgulanmalıdır. Ağır yaygın cilt hastalıkları bilinmelidir. Anaflaksi tanınabilmeli ve tedavisi bilinmelidir.