Psikiyatrik ve Nörolojik Hastalarda Acil Bakım

Psikiyatrik aciller, düşünce, duygu ve davranış alanlarında saptanan belirtilerin, hasta veya diğer insanlar için tehdit oluşturduğu ve acil psikiyatrik yardım gerektirdiği durumlar şeklinde tanımlanmaktadır.

Psikiyatrik acil girişim gerektiren durumlar;

• İntihar ya da intihar girişimi,
• Saldırgan hasta,
• Konversiyon bozukluğu,
• Madde -alkol kullanımı.
• Anksiyete bozuklukları, panik atak, yaygın anksiyete bozukluğudur.

İntihar ya da İntihar Girişimi (Öz Kıyım)

İntihar, insanın öz benliğine bir saldırganlık ve yok etme eylemi olup, bireyin yaşamına istemli olarak son vermesidir. İnsanlar genellikle hayatlarında arada sırada ortaya çıkan sıkıntılar ya da travmatik olaylarla baş edebilirler. Fakat bu olaylar üst üste geldiğinde her zamanki baş etme yöntemleri yetersiz kalabilir.

Saldırgan Hasta

Saldırganlık, bir kişinin diğer insanlara yönelik, zarar verme tehdidi veya gerçek zarar verme davranışıdır. Çevresindekiler ve kendisi için tehlike oluşturan hastalara saldırgan hasta denir.

Konversiyon Bozukluğu

Konversiyon bozukluğu, psikolojik çatışmaya eşlik eden, fiziksel bozukluğu düşündürecek şekilde işlevsellikte kayıplarla giden, bir ya da daha fazla nörolojik belirti ile belirli bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Psikolojik sıkıntının fiziksel ifadesi olarak da kabul edilebilir. Baş dönmesi, denge bozukluğu, bayılma, bilinç kaybı, epileptik olmayan nöbetler, yutma güçlüğü, görme kaybı, çift görme, paralizi gibi motor ve duyu kayıpları şeklinde belirtiler görülebilir.

Madde-Alkol Kullanımı

Bağımlılığa yol açabilen , kişinin hoşuna giden ve psikoaktif etkiler gösteren, herhangi bir yolla vücuda alınabilen her şeye “madde” denir. DSM -V ‘e göre madde ile ilişkili bozukluklar iki kümeye ayrılır:

I.Madde kullanım bozuklukları

II.Maddenin yol açtığı bozukluklar: esriklik/entoksikasyon, yoksunluk ve maddenin /ilacın yol açtığı ruhsal bozukluklar

Anksiyete Bozuklukları

Anksiyete her bireyin yaşamının belirli dönemlerinde yaşadığı, çeşitli fizyolojik belirtilerin eşlik ettiği, hoş olmayan sıkıntı, endişe duygusu ve yaşantısı olarak tanımlanabilir.

Psikiyatrik acillerde sık rastlanılan anksiyete bozuklukları şunlardır; panik bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu.

Nörolojik Hastalarda Acil Bakım

Nörolojik aciller, acil bakımda sıkça karşılaşılan durumlardır. Nörolojik acillerin çok önemli bir kısmında bilinç durum değişiklikleri ile karşılaşılmaktadır.

Acil bakımda sık karşılaşılan nörolojik acil durumları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;

• Baş ağrıları,
• İnme problemleri,
• KİBAS,
• Bilinç bozuklukları,
• Epileptik ataklar.

Baş Ağrıları

Baş ağrısı insanlık tarihi boyunca her toplumda, her çağda çok sık olarak insanları etkileyen bir sorundur.

Hastanın Değerlendirilmesi

Baş ağrısı olan hastaya yaklaşımda öncelikle, acil ve ciddi durumlar araştırılmalıdır. Ağrının şiddeti, sıklığı, yeri, niteliği, haberci bulguları, tetikleyen faktörler, emosyonel faktörler, uyku düzeni gibi faktörler öyküde ayrıntılı bir şekilde sorgulanmalı, ağrının değerlendirilmesinde ağrı skalalarından yararlanılmalıdır.

İnme Problemleri (Felç/Stroke)

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün tanımına göre inme; vasküler neden dışında görünürde başka bir neden olmadan hızlıca yerleşip beyinde fokal işlev bozukluğuna yol açan, 24 saat veya daha uzun sürebildiği gibi ölümle de sonuçlanabilen klinik bir durumdur.

Kafa İçi Basınç Artışı Sedromu (KİBAS)

Kafa içi boşluğunu dolduran üç önemli yapı vardır: Beyin dokusu, kan ve BOS. Bu üç yapının hacimleri arasındaki denge durumuna kafa içi basıncı denir.

KİBAS; özellikle kafa içi kanama ve kafa travmalarının komplikasyonu olarak ortaya çıkar. KİBAS’a yol açan diğer durumlar; beyin ödemi, beyin lezyonları, hidrosefali, tümör, apse ve enfeksiyonlardır.

Bilinç Bozuklukları

Bilinç, çevreden gelen çeşitli uyarıları doğru algılayabilme ve değerlendirebilme yeteneğidir. Bilincin içeriği; dikkat, duyu, algılama, hafıza, yönetme ve yönelim olarak sıralanabilir.

Epileptik Ataklar

Epilepsi, beyindeki sinir hücrelerinin artmış uyarılabilirliğinden kaynaklanan kısa süreli işlev bozukluğudur. Beyin hücrelerinde geçici anormal elektriksel deşarja bağlı olarak ortaya çıkan, ani ve geçici motor, duyusal, davranışsal, bilişsel ve otonom belirtilerle karakterize bir durumdur.

Epileptik Hastalarda Acil Girişimler

Epilepsi tanısı alan hastalar tanı konma ve tedavinin planlanması sürecinde hastanede yatırılıp, daha sonraki tedaviyi evde sürdürür. Epilepside tedavi ve bakımın amacı, nöbete bağlı gelişen hava yolu obstrüksiyonundan dolayı ortaya çıkacak solunum problemlerini gidermek, epilepsi nöbeti sonucu gelişen serebral dokunun yetersiz perfüzyonunu düzeltmek, nöbet sırasında olası yaralanmaları engellemek ve hastanın ilaç tedavisine uyum göstermesini sağlamaktır.