Risk Azalatma
Risk Azaltma Evresi ve Risk Yönetimi: Risk azaltma ve Hazırlık evrelerinde yürütülen risk yönetimi faaliyetleri tehlike ve zarargörebilirlik belirleme ile risk değerlendirme adımları ile afet öncesinde başlar ve iyileştirme ve yeniden yapılanma evresinde de devam eder. Zarar azaltma evresindeki risk azaltma çalışmaları en önemli sürekli faaliyetlerdir. Bu nedenle “güvenli yaşam” anlayışıyla sürekli olarak yapıyor olmalıyız. Risk yönetimi yapısal ve yapısal olmayan çalışmalarla uygulanır.
Risk Yönetimi Araçları: Risk bileşenlerine göre farklı risk yönetimi temel yaklaşımları ve çözüm yöntemleri uygulanmalıdır. Bunlar riski önlemek, riskten korunmak, sakınmak yoluyla riski ortadan kaldırmak, riski azaltmak, riski transfer etmek, uyum (adaptasyon) ve riski kabul etmektir. Bu yöntemlerin uygulanmasında SEÇTİK kriterleri dikkate alınır.
Sakınım: Tehlikeler herhangi bir insanı, malı, altyapıyı, doğal çevreyi ve kültürel yapıları etkilemediği sürece riske dönüşmez ve afet oluşmaz. Tehlikeyi riske dönüştürecek nedenlerden uzak durma veya ortaya çıkma olasılığını önemli ölçüde azaltmaya sakınma denilir. Bu nedenle aşağıdaki ifadede tehlikeden sakınabilirsek zarargörebilirlik, maruziyet ve dolayısıyla risk de sıfırlanmış olur.
Önleme: Riski ortadan kaldırmayı amaçlayan yapısal proje çalışmalarıdır. Bu çalışmalarla sel, yangın, tehlikeli maddelerin ortaya çıkaracağı riskler yapısal önlemlerle kontrol altına alınıp önlenebilir.
Risk Azaltma: Doğal, teknolojik ve insan kaynaklı tehlikelerle iklim değişikliği, çevresel bozulmalarla afet risklerin ortaya çıkmasına neden olan mevcut zarargörebilirliği dolayısıyla afete maruziyeti azaltmak, afete neden olacak risklerin etkilerini de azaltmaktır; afet öncesinde alınması gereken yapısal veya yapısal olmayan risk azaltma faaliyetleri olarak tanımlanır. İklim değişikliğine karşı uyum (adaptasyon) eylemleri bu faaliyetlerle bütünleşik ele alınmalıdır. Risk azaltma sürdürülebilirlik ve afete dirençlilikte en kritik süreçtir.
Kentsel Dönüşüm: Yapısal risklerini azaltmak, yaşam kalitesini ve yapı güvenliği ve kısaca hasargörebilirliği azaltmak için yapıları yenilemek üzere yapılması gereken kentsel ölçekli risk azaltma projeleridir. Afet öncesinde kentsel dönüşüm bir yapısal risk azaltma yöntemi olarak halkın ihtiyaçlarına ve yararına uygun olarak afet direcini arttırmak amacıyla yapılmalıdır.
Risk Transferi: Yüksek olan riski kabul etmenin diğer bir yöntemi olan risk transferi, sigortalama yoluyla afetlerde oluşabilecek ekonomik zarargörebilirlikler azaltılabilir ve zararlar kontrol altına alınabilir.
Risk İletişimi: Afetlere yol açan tehlikeler sadece yapısal hasargörebilirlikler ve risklerden oluşmaz; aynı zamanda kent yönetiminin, yerel kurumların, iş sektörünün organizasyonel kırılganlıkları ve halkın ekonomik zarargörebilirliği ve sosyal/kültürel kırılganlığının bileşkesinden oluşmaktadır. Bu nedenle afetin etkilerini azaltmak için risk iletişimi, tüm paydaşlar arasındaki çift -yönlü fikir ve eylem birliği geliştirilmesi, risk yönetiminin önemli bir parçasıdır.
Önceliklendirme: Risk değerlendirmesi tek başına yeterli değildir; SEÇTİK kriterlerini dikkate alarak önceliklendirmek gerekir. Planlamada risk yönetimi araçları seçilirken SEÇTİK (Sosyal ve Siyasal, Ekonomik, Çevre, Teknik, İdari, Kanuni) kriterleri kullanılmalıdır.
Planlama: Risk azaltma evresi kısa, orta ve uzun -dönem risk yönetimi planlaması ile projelendirilir. Yerleşimlerin hasargörebilirliği ve toplumun sosyoekonomik zarargörebilirliği (kırılganlığı) veya bir kuruma tehlikenin olası diğer etkileri ile oluşturulan bütünleşik risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra, risk yönetimi araçları seçilerek bir plan dâhilinde stratejiler belirlenir ve uygulanır.