İyileştirme

İyileştirici önlemler afetin bıraktığı hasara göre önceliklere ayrılarak bir plan dâhilinde ele alınmalı, kaynak yönetiminin dört ana bileşeni (planlama, organizasyon, yönetim ve kontrol) kullanılmalıdır. İyileştirme aşamasında yapılacak ikinci işlem kaynakların tasfiye edilmesidir. Tasfiye aşamasında kaynakların kullanım oranları kaydedilmeli, görülen aksaklıklar tespit edilmeli, bir sonraki acil durumdan önce düzeltilmelidir. Kaynak kullanımı konusunda edinilen tecrübeler yardımıyla acil müdahale ve iyileştirme planları gözden geçirilmelidir.

Afet Yönetiminde İyileştirme

İyileştirme çalışmaları; risk azaltma (uzun vadeli), yeniden inşa etme veya taşıma, imar durumunda değişiklik, erken -uyarı sistemleri, bina ve deprem yönetmelikleri, sigorta, vb.gözden geçirme konularını içerir. Amaç aslında etkilenen insanlar için afet öncesinden daha güvenli ve gelişmiş bir yaşam çevresi oluşturmaktır.

İyileştirme çalışmaları afetlere hazırlık, zarar ve risk azaltma ile birlikte yeniden inşa çalışmalarını da içerir. Bu nedenle iyileştirme çalışmaları risk azaltma, yeniden inşa ve imar durumunda değişiklik gibi üç grupta toplanır.

Çok Amaçlı İyileştirme Grupları

İyileştirmenin en etkili olduğu alanlar: Ön iyileştirme, temel idari ve yerel yönetim fonksiyonlarını yeniden tesis etmek, güvenliği sağlamak sosyal uyum ve uzlaşmayı sağlamak, ulusal ve yerel ekonomik kapasiteyi geliştirmektir.

İyileştirme, afet ya da acil durum sonrası enkazın kaldırılması, oluşan kirliliğin temizlenmesi ile sınırlı değildir. Daha önce vurgulandığı gibi iyileştirme, tüm insani ve fiziksel bileşenlerin tekrar yapılandırılarak afet öncesi durumdan daha iyi bir hâle getirilmesi için gerekli tüm adımları kapsayan uzun bir süreçtir. Bu nedenlerden dolayı belli başlı iyileştirme çalışmaları sosyal, çevresel, ekonomik, fiziksel ve bunlara bağlı olarak yapılması gereken çalışmaların tümünü kapsar. Böylece iyileştirme planında ilgili kurum ve kuruluşlar için iyileştirme görevleri, kademeli bir sorumluluklar zinciri ile tanımlanmalıdır.

Afet İyileştirme Planı

İyileştirme planının amacı, yerel yönetimin veya işletmenin tüm güç ve kaynaklarını afetten önce planlayarak afetin meydana gelmesi hâlinde afet bölgesine en hızlı şekilde ulaşılması ile en etkin iyileştirme çalışmalarının yapılmasını sağlamak, iyileştirme teşkilatının kuruluş ve görevlerini düzenlemektir. Böylece iyileştirme safhasında yapılacak faaliyetlerin ana hedefi, afete uğramış toplulukların toplumsal, fiziksel, çevresel ve ekonomik alanlardaki hayati aktivitelerinin zaman içerisinde geliştirilerek devamını sağlamak ve sonuçta etkilenen insanlar için afet öncesinden daha güvenli ve gelişmiş bir yaşam çevresi oluşturmaktır.

Bu planın amacı: Bölgede meydana gelebilecek afet ya da afetler sonrasında yapılacak iyileştirme çalışmalarının gerek planlama ve organizasyon ve gerekse uygulama açısından başarılı olmasını sağlamaktır. Böylece, afet sonrası, bölgedeki afet mağdurlarının barınma ihtiyacı karşılanırken aynı zamanda bölgenin afet risklerinin azaltılması, hayat standartlarını, ekonomik fırsatları ve çevresel kaliteyi artırmak ve geliştirmek için bunun bir fırsat da olduğu kabul edilmiştir.

Uygulama ve İzleme

İyileştirici önlemlerin alınacağı kaynakların da bir yönetimi söz konusudur. İyileştirici önlemler afetin neden olduğu hasara göre önceliklere ayrılarak bir plan dâhilinde ele alınmalı, kaynak yönetiminin dört ana bileşeni kullanılmalıdır. İyileştirme aşamasında yapılacak ikinci işlem kaynakların tasfiye edilmesidir. Tasfiye aşamasında kaynakların kullanım oranları kaydedilmeli, görülen aksaklıklar tespit edilmeli, bir sonraki acil durumdan önce düzeltilmelidir. Kaynak kullanımı konusunda edinilen tecrübeler ışığında tüm afet planları gözden geçirilmelidir.

Her fonksiyonel iyileştirme grubu iyileştirmenin tek bir yönüne odaklansa da birbirlerine bağımlı ve uyumlu şekilde çalışmak zorundadır. Bunun için en çok ihtiyaç duyulan alanlara destek sağlamak, birbiri ile kesişen fonksiyonel alanları yönetmek ve uygun stratejileri uygulayabilmek için iyileştirme çalışmalarının bir elden izlenmesi, değerlendirilmesi ve düzenli bir şekilde raporlanması gerekir. Bu nedenle, iyileştirme de koordinasyon ve yönetim konusu da dikkate alınmalıdır.